“Zafername”, Nizami Ganjavi’nin eseridir. Fars edebiyatının büyük şairlerinden biri olan Nizami, bu eserinde Aleksandır Büyük’ün hayatını ve fetihlerini anlatır. “Zafername”, bazen “İskendername” ya da “Şerifname” olarak da adlandırılır. Eser, Nizami’nin beş eserlik “Hamsa” adlı mesnevi koleksiyonunun bir parçasıdır. “Zafername”, epik ve didaktik unsurları bir araya getirerek, Aleksandır’ın hem savaşlarını hem de felsefi arayışlarını tasvir eder.
Ziya Paşa hangi türde eserler vermiştir?
Ziya Paşa (1825-1880), Tanzimat dönemi Türk edebiyatının önemli şair ve yazarlarından biridir. Eserlerini hem divan hem de halk edebiyatı özellikleriyle birleştiren bir yaklaşım sergileyen Ziya Paşa, aynı zamanda önemli bir düşünce adamıdır. Onun verdiği eserler arasında şunlar bulunmaktadır:
- Şiir: Ziya Paşa’nın şiirleri, sosyal ve siyasi meseleleri ele alan, eleştirel bir üsluba sahiptir. Divan ve Tanzimat edebiyatının etkisi altında yazılmış olan bu şiirlerde, halkın sıkıntılarına dikkat çekilir ve yöneticilere eleştiriler getirilir.
- Tercüme-i Manzume: Farsça’dan Türkçe’ye çevirdiği bu eser, Fars edebiyatının önemli bir mesnevisi olan “Yusuf ve Züleyha”nın bir çevirisidir.
- Tasvir-i Efkâr: Ziya Paşa’nın gazetecilik faaliyetleri sırasında yazdığı makalelerden oluşan bu eser, dönemin sosyal, siyasi ve kültürel meselelerine dair değerli bir kaynaktır.
- Dehname: Bu eser, Ziya Paşa’nın otobiyografik özellikler taşıyan, toplumsal ve siyasi eleştirilerin bulunduğu bir manzum eseridir.
- Çeşitli çeviriler: Ziya Paşa, Fransız ve İngiliz edebiyatından çeşitli eserleri Türkçe’ye çevirmiştir.
Bu türlerin yanı sıra Ziya Paşa, reformcu ve yenilikçi düşünceleriyle döneminin önemli aydınlarından biri olarak tanınır. Edebiyatın yanı sıra, toplumsal ve siyasi meselelere dair düşüncelerini de yazılarıyla aktarmıştır.
Zafername ne anlatıyor?
“Zafername” adlı eser, Nizami Ganjavi’nin yazmadığı fakat genellikle onunla ilişkilendirilen bir eserdir. Aslında, “Zafername”, Şeyhi’nin eseridir. 15. yüzyıl Osmanlı dönemi şairlerinden Şeyhi, “Zafername” adında bir mesnevi yazmıştır. Bu eser, Timur’un Hindistan seferini konu alır.
Eserde, Timur’un Hindistan seferi sırasında karşılaştığı zorluklar, savaşlar, maceralar ve Timur’un hükümet anlayışı gibi konular işlenir. Şeyhi’nin bu eseri, dönemin Osmanlı hükümetine eleştirilerde bulunan bir içeriğe de sahiptir. Ayrıca, eser, hükümet anlayışı, yönetici ve yönetilen ilişkisi gibi konuları ele alarak didaktik bir özellik de taşır.
Bu nedenle, “Zafername”yi okurken, sadece tarihsel bir olayın anlatımıyla karşılaşmazsınız; aynı zamanda dönemin sosyal, siyasi ve felsefi meselelerine dair değerli bilgiler de bulabilirsiniz.
