Yapım ekleri nelerdir ve örnekler? 1

Yapım ekleri nelerdir ve örnekler?

Yapım ekleri, bir kelimenin anlamını değiştiren veya genişleten eklerdir. Türkçe’de pek çok yapım eki bulunmaktadır. İşte bazı yaygın yapım ekleri ve örnekleri:

  1. -Cİ, -CI, -CU, -CÜ:
    • Arkadaş + cı = Arkadaşcı (Arkadaşa önem veren kişi)
    • Ev + ci = Evinci (Ev işleriyle uğraşan kişi)
  2. -LIK, -LIKTE, -LIKÇA:
    • Kitap + lık = Kitaplık (Kitapların bulunduğu yer)
    • Sağ + lıkça = Sağlıkça (Sağlıkla ilgili olarak)
  3. -LE, -LA, -LEYİN, -LAYIN:
    • Gün + le = Günle (Gün içinde)
    • Ses + len = Seslen (Seslenmek, ses vermek)
  4. -SİZ, -SIZCE, -SUZ, -SÜZCE:
    • Güzel + siz = Güzelsiz (Güzel olmayan)
    • Özgürlük + süzce = Özgürlüksüzce (Özgürlüksüz bir şekilde)
  5. -DE, -DA, -TE, -TA:
    • Deniz + de = Denizde (Denizde olan)
    • Park + ta = Parkta (Parkta bulunan)
  6. -LIK, -LIKÇA, -LIKTE, -LIKSIZ, -LIKSIZCA:
    • Hız + lık = Hızlık (Hızlı olan)
    • Özgüven + likçe = Özgüvenlikçe (Özgüvenle ilgili olarak)
    • Sorumsuz + luksuzca = Sorumsuzluksuzca (Sorumsuz bir şekilde)
  7. -SİZ, -SIZCE, -SÜZ, -SÜZCE:
    • Gün + süz = Günsüz (Güneşsiz)
    • Neden + sizce = Nedensizce (Nedensiz bir şekilde)
  8. -LEYİN, -LAYIN:
    • Konuş + layın = Konuşlayın (Konuşmak için)
  9. -AR, -ER, -IR, -UR:
    • Yemek + er = Yemekar (Yemek yiyen kişi)
    • Uyu + ar = Uyar (Uyarmak)
  10. -CIK, -CUK, -CİK, -CÜK:
    • Küçük + cük = Küçükcük (Çok küçük)
    • Temiz + cik = Temizcik (Temizlik yapmak)

Bu örnekler, Türkçe’de sıkça kullanılan yapım eklerini ve bu eklerin kelimelere nasıl eklenerek yeni kelimeler oluşturduğunu göstermektedir. Yapım ekleri, kelimenin anlamını zenginleştirmek veya belirli bir niteliği ifade etmek için kullanılır.

Yapım ekleri nelerdir hepsi?

Türkçe’de kullanılan yaygın yapım eklerini aşağıda bulabilirsiniz:

  1. -Cİ, -CI, -CU, -CÜ: Arkadaşcı, yazardı, öğrenci, evci.
  2. -LIK, -LIKTE, -LIKÇA: Kitaplık, çocukluk, sevgilice, bilimsellikte.
  3. -LE, -LA, -LEYİN, -LAYIN: Günle, dostça, denizleyin, koşlayın.
  4. -SİZ, -SIZCE, -SUZ, -SÜZCE: Mutlu, duygusuzca, susuz, usulsüzdür.
  5. -DE, -DA, -TE, -TA: Ormanda, hızlıca, otobüste, evde.
  6. -LIK, -LIKÇA, -LIKTE, -LIKSIZ, -LIKSIZCA: Saflık, masumca, akıllılıkta, tehlikesiz, kolaysızca.
  7. -SİZ, -SIZCE, -SÜZ, -SÜZCE: Günahsız, nesnesizce, aşksız, hızlısızca.
  8. -LEYİN, -LAYIN: İçip, dökün.
  9. -AR, -ER, -IR, -UR: Gelir, ölür, yapar, bakar.
  10. -CIK, -CUK, -CİK, -CÜK: Küçükcük, parmaklıkcık, köylücük, minicik.

Bu yapım ekleri, kelimelere farklı anlamlar eklemek veya yeni kelimeler oluşturmak için kullanılır. Ancak unutmayın ki Türkçe’de daha fazla yapım eki bulunmaktadır ve bazı ekler belirli kurallara bağlı olarak gelir.

Yapım eki nedir örnek cümleler?

Yapım ekleri, bir kelimenin anlamını değiştiren veya genişleten eklerdir. İşte yapım ekleriyle oluşturulmuş örnek cümleler:

  1. -ci, -cı, -cu, -cü:
    • Öğretmen (Öğretme işi yapan kişi) – Öğretmenci sınıfta her zaman öğrencileri destekler.
    • Müzisyen (Müzikle uğraşan kişi) – Arkadaşımız iyi bir müzisyen, gitar çalmayı çok iyi bilir.
  2. -lik, -lık, -likte, -lıkça:
    • Sıcak (Sıcak olan şey) – Bugün hava çok sıcak, dışarı çıkmak istemiyorum.
    • Sağlık (Sağlıklı olma durumu) – Sağlıkta kalmak için spor yapmalısın.
  3. -le, -la, -leyin, -layın:
    • Yürü (Yürüme eylemi) – Lütfen yürü, zamana yetişmemiz gerekiyor.
    • Oyna (Oynama eylemi) – Çocuklar parkta oynuyorlar.
  4. -siz, -sız, -süz, -süzsüz:
    • Hızlı (Hızlı olan) – Araba hızlı gidiyor, dikkat etmelisiniz.
    • Özgüven (Özgüveni olmayan) – Özgüven eksikliği, insanların kendilerine olan güvenini azaltabilir.
  5. -de, -da, -te, -ta:
    • Orman (Ormanda olan yer) – Piknik için ormana gidelim.
    • Saat (Saatte olan zaman dilimi) – Buluşma saatte görüşmek üzere.
  6. -lik, -likçe, -likte, -liksiz, -liksizce:
    • Güzellik (Güzel olma durumu) – Onun güzelliği herkes tarafından takdir ediliyor.
    • Masum (Masumca olan) – Çocuklar masum bir oyun oynuyorlar.
  7. -siz, -sız, -süzsüz, -süzsüzce:
    • Neden (Nedeni olmayan) – Neden bir açıklama yapmadın?
    • Usul (Usulsüz olan) – Bu işte usulsüz davranışlar kabul edilemez.
  8. -leyin, -layın:
    • İç (İçme eylemi) – Bir bardak su için, susamışsın.
    • Git (Gitme eylemi) – Lütfen hemen git, benimle işim var.
  9. -ar, -er, -ır, -ur:
    • Yaz (Yazma eylemi) – Hava güzel, dışarıda yazı yazabiliriz.
    • Bak (Bakma eylemi) – Lütfen bu bitkiye bak, nasıl büyüyor?
  10. -cık, -cük, -cik, -cük:
    • Köy (Köyde yaşayan yer) – Yazın köyde tatil yapmayı seviyorum.
    • Küçük (Küçücük olan) – Bu bebek ayakkabıları çok küçücük, onlara artık sığmıyor.

Yukarıdaki örnek cümlelerde, yapım eklerinin nasıl kullanıldığını görebilirsiniz. Bu ekler, kelimelerin anlamlarını belirli bir yönde değiştirmek veya genişletmek için kullanılır.