“Türemiş kelime” terimi, Türkçe’de mevcut olan temel kelimelerden (kök kelimelerden) türetilen ve bu kök kelimelerin üzerine ekler veya başka değişiklikler eklenerek oluşturulan kelimeleri ifade eder. Türemiş kelimeler, dilin zenginliğini artırır ve daha spesifik veya özgün anlamlar iletmek için kullanılır. İşte bazı örnekler:

1. Kitapçı – “kitap” kelimesinden türetilmiştir. Kitap satan veya kitaplarla ilgili iş yapan kişi veya iş yeri anlamına gelir.
2. Öğrenci – “öğren” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyi öğrenen veya okulda eğitim alan kişi anlamına gelir.
3. Yazılmış – “yaz” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyin yazıldığı veya yazıldığını ifade eder.
4. Oturaklı – “otur” kelimesinden türetilmiştir. Oturmak için uygun veya tasarlanmış bir yere sahip olan bir nesneyi veya eşyayı tanımlar.
5. Yemeklik – “yemek” kelimesinden türetilmiştir. Yemek yapmak veya saklamak için kullanılan eşyaları ifade eder.
6. Güzelce – “güzel” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyin güzel bir şekilde veya iyi bir şekilde yapıldığını vurgular.
7. Yavaşça – “yavaş” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyin yavaş bir şekilde veya hafifçe yapıldığını ifade eder.
8. Hızlıca – “hızlı” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyin hızlı bir şekilde veya çabucak yapıldığını vurgular.
9. Küçültmek – “küçük” kelimesinden türetilmiştir. Bir şeyi küçültmek veya daha küçük bir boyuta getirmek anlamına gelir.
10. Çalışkanlık – “çalışkan” kelimesinden türetilmiştir. Bir kişinin çalışkan olma durumunu veya niteliğini ifade eder.

Bu örnekler, Türkçe’de kullanılan türemiş kelimelerin çeşitli örneklerini göstermektedir. Türemiş kelimeler, dilin esnekliğini artırır ve iletişimde daha zengin ifadeler sunar.

Türemiş kelimeleri anlamak için, önce temel (kök) kelimeleri ve bu kök kelimelere eklenen ekleri veya yapısal değişiklikleri anlamanız gerekmektedir. İşte türemiş kelimeleri anlamak için izlenebilecek adımlar:

1. Kök Kelimeyi Belirleme: İlk adım, kelimenin kök kelimesini belirlemektir. Kök kelime, türetilmiş kelimenin temelini oluşturan kelimeyi ifade eder. Örneğin, “yazılmış” kelimesinde kök kelime “yaz”dır.
2. Ekleri Tanıma: Ardından, kök kelimenin üzerine eklenen ekleri tanımaya çalışın. Türkçe’de birçok kelime eklerle türetilir. Bu ekler, kelimenin anlamını, cinsini, zamânı, durumunu ve daha birçok özelliğini belirler. Örneğin, “yazılmış” kelimesinde “-mış” geçmiş zaman kipi ekidir.
3. Anlamı Çıkarma: Kök kelimenin üzerine eklenen eklerin ne anlama geldiğini ve kök kelimenin üzerine eklenen eklerin kök kelimenin anlamını nasıl değiştirdiğini anlamaya çalışın. Örneğin, “yazılmış” kelimesinde “-mış” eki, fiilin geçmiş zaman kipini ifade eder, bu nedenle “yazılmış” kelimesi “yazılmış olan” veya “geçmişte yazılmış olan” anlamına gelir.
4. Bağlamı Dikkate Alma: Türetilmiş kelimenin kullanıldığı cümle veya bağlamı inceleyerek, kelimenin anlamını daha iyi anlayabilirsiniz. Cümlenin veya metnin içindeki diğer kelimeler, türetilmiş kelimenin anlamını netleştirebilir.
5. Sözlüğe Başvurma: Her zaman sözlükleri kullanabilirsiniz. Sözlükler, kelimenin anlamını ve nasıl türetildiğini açıklayan kaynaklardır. İhtiyacınıza göre çevrimiçi veya basılı bir sözlüğü danışabilirsiniz.

Örneklerle pratik yaparak ve kelimenin bağlamını dikkate alarak, türetilmiş kelimeleri daha iyi anlayabilirsiniz. Türkçe’deki yaygın ekler ve kelime yapıları hakkında bilgi sahibi olmak, bu konuda size yardımcı olacaktır.

Türemiş cümleler, temel (kök) kelimelerden türetilmiş olan kelimeleri içeren cümlelerdir. Bu cümlelerde, kök kelimenin üzerine ekler veya yapısal değişiklikler eklenerek yeni kelimeler oluşturulur. İşte türemiş cümlelerin nasıl oluşturulacağına dair bazı örnekler:

1. Kök Kelime: Kitap Türetilmiş Kelime: Kitapçı Cümle: Kitapçıya yeni bir roman aldım.
2. Kök Kelime: Yaz Türetilmiş Kelime: Yazılmak Cümle: Öykü, birkaç hafta önce yazılmıştı.
3. Kök Kelime: Otur Türetilmiş Kelime: Oturaklı Cümle: Bu sandalye, çok rahat ve oturaklı.
4. Kök Kelime: Çalış Türetilmiş Kelime: Çalışkanlık Cümle: Onun çalışkanlığı, işyerinde takdir ediliyor.
5. Kök Kelime: Güzel Türetilmiş Kelime: Güzelce Cümle: Çiçekleri güzelce suladım.
6. Kök Kelime: Yavaş Türetilmiş Kelime: Yavaşça Cümle: Bebek uyurken yavaşça odasından çıktı.

Bu örneklerde, kök kelimeler türetilmiş kelimelerle kullanılarak cümleler oluşturulmuştur. Türetilmiş kelimeler, cümledeki anlamı veya ifadeyi zenginleştirmek için kullanılır ve genellikle kök kelimenin anlamını daha spesifik hale getirirler.