Toplumsal sapma, bireylerin veya grupların toplumun kabul edilen norm ve değerlerinden sapmalarıdır. Toplumsal sapma birçok nedenle meydana gelebilir ve birçok sonuç doğurabilir. İşte toplumsal sapmanın bazı nedenleri ve sonuçları:

Nedenleri:

1. Ekonomik Eşitsizlik: Toplumda ekonomik fırsatlara erişimdeki eşitsizlikler, bazı bireylerin yasa dışı yollara başvurmasına neden olabilir.
2. Grup Baskısı: Özellikle gençler arasında, akran grubunun baskısıyla asosyal veya sapkın davranışlara yönlendirilebilirler.
3. Aile ve Çocukluk Deneyimleri: Aile içi şiddet, ihmal veya taciz gibi olumsuz çocukluk deneyimleri sapkın davranışların ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
4. Kişilik Bozuklukları: Bireyin kişilik yapısındaki bazı bozukluklar sapkın davranışlara neden olabilir.

Sonuçları:

1. Toplumsal Yabancılaşma: Sapkın davranışlar, bireyin toplumdan dışlanmasına veya yabancılaşmasına neden olabilir.
2. Kriminal Davranışlar: Sapma, yasaları ihlal eden davranışları teşvik edebilir, bu da cezai yaptırımlarla sonuçlanabilir.
3. Toplumsal Tepki: Toplum, sapkın davranışlara tepki gösterebilir, bu da stigmatizasyona veya dışlanmaya yol açabilir.
4. Normların Değişmesi: Eğer yeterince sayıda birey belirli bir sapkın davranışı benimserse, bu toplumun normlarının değişmesine neden olabilir.
5. Toplumsal Kontrolün Artması: Yaygın sapma, toplumun daha fazla kontrol mekanizması kurmasına veya var olanları sıkılaştırmasına neden olabilir.

Bununla birlikte, tüm sapmaların negatif olduğunu söylemek yanıltıcıdır. Örneğin, bazı sosyal hareketler veya kültürel değişiklikler, başlangıçta toplum tarafından sapkın olarak kabul edilse de, zamanla toplumsal değişikliğin veya ilerlemenin bir aracı haline gelebilir.

Olumsuz toplumsal sapma, toplumun kabul görmüş norm ve değerlerinden bireylerin veya grupların sapmasıdır, ancak bu sapma genelde zararlı, tehlikeli veya kabul edilemez olarak görülür. Olumsuz toplumsal sapma, toplumun düzenini, güvenliğini ve genel refahını tehdit edebilecek davranışları içerir.

Olumsuz toplumsal sapma örnekleri şunları içerebilir:

1. Suçlar: Hırsızlık, saldırı, cinayet ve dolandırıcılık gibi yasa dışı eylemler.
2. Uyuşturucu ve Alkol Kullanımı: Bağımlılık yaratan maddelerin aşırı veya yasa dışı kullanımı.
3. Şiddet: Aile içi şiddet, sokak şiddeti veya toplumsal şiddet eylemleri.
4. Toplumsal Ayrımcılık: Irk, cinsiyet, din, cinsel yönelim gibi sebeplerle bireylere veya gruplara karşı gösterilen ayrımcılık.
5. Yasadışı Ekonomik Faaliyetler: Kara para aklama, kaçakçılık veya yasa dışı ticaret gibi ekonomik eylemler.
6. Ahlaki Normlara Aykırı Davranışlar: Toplumun kabul edilen ahlaki değerlerine aykırı hareket etme.

Olumsuz toplumsal sapma, toplumun refahı, güvenliği ve düzeni için bir tehdit oluşturduğunda, toplumsal kurumlar (örneğin, yasal sistem, eğitim sistemi, aile ve dini kurumlar) bu sapmaları düzeltmeye veya kontrol altında tutmaya çalışır. Ancak, bu tür sapmaların nedenleri karmaşıktır ve genellikle ekonomik, sosyal, psikolojik ve kültürel faktörlerin bir kombinasyonunu içerir. Bu nedenle, olumsuz toplumsal sapmayı ele almak için kapsamlı ve çok boyutlu stratejilere ihtiyaç vardır.

Sosyoloji, toplumsal hayatı, toplumsal ilişkileri, toplumsal kurumları ve toplumsal değişimi inceleyen bir bilim dalıdır. Sosyolojide “toplumsal sapma”, bir topluluğun ya da toplumun genel olarak kabul görmüş norm ve değerlerinden bireylerin veya grupların sapması olarak tanımlanır. Bu sapma, toplumun çoğunluğu tarafından benimsenen kurallara veya beklentilere uyulmadığında ortaya çıkar.

Birkaç önemli nokta:

1. Relatiflik: Toplumsal sapma, kültürel ve tarihsel bir bağlama göre değişiklik gösterebilir. Bir davranış bir toplumda veya dönemde sapkın olarak kabul edilirken, başka bir toplumda veya dönemde normal kabul edilebilir.
2. Pozitif ve Olumsuz Sapma: Tüm sapmalar negatif veya zararlı değildir. Bazı sapmalar, toplumsal değişikliğin ya da yenilikçiliğin bir parçası olarak pozitif olarak değerlendirilebilir. Öte yandan, olumsuz sapma toplum için tehlikeli veya zararlı olarak görülen davranışları ifade eder.
3. Etiketleme Teorisi: Sosyolojide, toplumsal sapmanın nasıl ve kimler tarafından tanımlandığına dair bir yaklaşım olan etiketleme teorisi vardır. Bu teoriye göre, sapma sadece bireyin eylemiyle değil, aynı zamanda toplumun bu eylemi nasıl değerlendirdiği ve etiketlediğiyle de ilgilidir.
4. Toplumsal Kontrol: Toplumlar, sapmayı engellemek veya kontrol altında tutmak için çeşitli mekanizmalara sahiptir. Bu mekanizmalar hem formel (polis, yasalar) hem de gayri resmi (ahlaki değerler, aile, akran baskısı) olabilir.

Toplumsal sapma, sosyolojinin merkezi konularından biridir, çünkü bu sapma toplumun değerlerini, normlarını ve kurumlarını sorgulayan ve şekillendiren bir dinamiktir.