Kişilerin gereksinimleri üzerine bir kuram ortaya atan Abraham Maslow, insanların temel ihtiyaçlarından başlayarak karmaşık psikolojik ihtiyaçlarına kadar sıralamıştır. Kişilerin gereksinimleri kuramına göre insanın ihtiyaçları ve motivasyonu dış faktörlerden daha çok ruhundaki ihtiyaçlara dayanmaktadır.
Abraham Maslow insanın ihtiyaçlarını temel ihtiyaçlardan başlatarak karmaşık ve kişisel ihtiyaçlara yükselterek bir piramit oluşturmuştur. Bunlar;
- Fizyolojik ihtiyaçlar
- Güvenlik ihtiyacı
- Sosyal ihtiyaçlar, sevgi/ait olma
- Saygınlık ihtiyacı, öz güven/başarı
- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı olarak sınıflandırmıştır.
Kuramın sahibi Maslow’a göre insanların ihtiyaçları sınırsızdır ve ihtiyaçlarını giderdikçe başka bir ihtiyaç doğmaktadır. Maslow ihtiyaçlar hiyerarşisine göre kişi ihtiyacını giderene kadar belli bir motivasyona sahiptir. İnsani güdüleriyle amacına sahip olana kadar ihtiyacına dayalı büyük bir ilgi besler ve onu elde ettiğinde memnun olma/hoşnut olma durumu olası değildir.
Kişi duyduğu motivasyonla birlikte ihtiyacını giderdikten sonra belirleyici etkisini kaybeder. Maslow ihtiyaç hiyerarşisine göre piramidin alt düzeyindeki ihtiyaç karşılanmadan bir üst düzey ihtiyacın karşılanması mümkün değildir.
Maslow’a ait ihtiyaçlar hiyerarşisi 5 ana gruba ayrılmaktadır.
1- Fizyolojik ihtiyaçlar
Açlık, susuzluk, nefes alma gibi yaşamsal ihtiyaçlar insanın en temel ihtiyacıdır. Kişi en temel ihtiyacını gerçekleştiremediğinde diğer ihtiyaçların bir önemi yoktur.
2- Güvenlik ihtiyacı
Korunma, barınma ve yasalar uyma ihtiyaçları kişinin güvenliğe gereksinim duyduğunu göstermektedir. Kişi ilkel çağlardan bu yana fizyolojik ihtiyacını giderdikten sonra barınacağı, güven içinde yaşayabileceği bir yer arayışına girmektedir.
3- Sosyal ihtiyaçlar
İnsan tek başına yaşayamayan sosyal bir çevre gereksinimi duyan bir canlıdır. Aile, eş, akraba ve arkadaşlardan oluşan bir sosyal çevre onun yaşamını kolaylaştıracaktır. Kişinin aidiyetlik duygusu ve terk edilmekten korkması sosyal ihtiyaçlarını doğurmuştur.
4- Saygınlık ihtiyacı
İnsanlar yapısı gereği takdir edilmek, değer görmek ister. Çift yönlü bir ihtiyaç olan saygınlık, kişinin önce kendisine değer vermesi karşısındakinden de bunu beklemesi üstüne kuruludur. Bir nevi değerlere bağlı olan bu ihtiyaçlar kişinin yaşadığı toplumda değerli bir statüye yerleşme gereksiniminden gelmektedir.
5- Kendini gerçekleştirme ihtiyacı
Bu gereksinimler kişiye göre farklılık gösterir. Kişinin kendine has olan yetenekleri, yaratıcılığı onu hayvanlardan ayıran en büyük özelliktir. Kendini gerçekleştiren kişi empati duygusu gelişmiş, kültürel anlamda kendisine yeten, demokratik bir kişiliğe sahip insandır.