Osmanlı idari sisteminde günümüzdeki esnaf kooperatifleri ve sivil toplum kuruluşları niteliği taşıyan Lonca teşkilatı bir çok esnaf ve zanaatkarın bir araya gelerek mesleki gruplaşmadan oluşurdu. Farklı meslek grubundaki esnaflar ürettikleri malların kalitesini standart hale getirmek, haksız rekabetin önüne geçmek, sabit fiyat ve esnaflar arasındaki anlaşmazlıkları çözmek amacıyla kurulmuştur.

Esnaf gruplarının bir araya gelerek oluşturduğu bu topluluk kendi aralarında seçtikleri Esnaf Kethüdası (Esnaf Şeyhi) daha sonrasında kadı tarafından sicile kaydedilirdi. Lonca teşkilatı sayesinde esnaflar idarede belli bir söz sahibi olmuştur.

Esnaf şeyhleri esnaflar arasındaki anlaşmazlıkları ve sorunları çözer, esnafları denetleme görevinde yer alırdı. Lonca teşkilatı esnaflar kadar halkında iyiliğini gözetmekteydi.  Kusurlu ve ayıplı mal satılması halinde, müşteriye kötü davranılması ve haksız rekabete yol açanlar üstünde yaptırım uygulama hakkına sahipti.

Esnaf şeyhi bu durumlarda öğüt verme cezası, Cerime (iade) cezası, dükkan kapatma ve Lonca teşkilatında çıkarılma cezalarını uygulayabiliyordu.

Lonca teşkilatı özellikle orta çağda üretim ve iş gücünün düzenlenmesinde önemli bir yer tutmuştur.  Ürün kalitesinin standartlaşmayla birlikte usta-çırak ilişki de dahil olmak üzere ticaretin kayıt altına alınmasını sağlamıştır.  Lonca teşkilatı Avrupa mallarının 1838 ticaret sözleşmesiyle Osmanlı pazarına girmesiyle sistemi çökmeye başlamıştır.