Türk milletinin ulusal bağımsızlığını ilan ettiği Cumhuriyet Bayramı tüm Türkiye’de ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyetinde kutlanmaktadır.  Bağımsızlık mücadelesinin başarıyla taçlanmasının bir ödülü olan Cumhuriyet 29 Ekim 1923 yılında ilan edilmiştir.

Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün ve silah arkadaşlarının verdiği mücadeleye Türk Milleti tek yürek destek vererek, ulusal bağımsızlığın müdafaa edildiği yeni bir devlet doğmuştur. Osmanlı devletinin küllerinden doğan bu yeni devlet laik, bağımsız, ilkelerine bağlı, egemenliğin millete bağlı olduğunu kabul eden bir devlet yapısına sahiptir.

Cumhuriyete giden yol zorlu bir kadar meşakkatlidir.  Türkiye Büyük Millet Meclisinin 1 Kasım 1922’de Saltanatı kaldırma kararının ardından laik bir devletin yolu açılmıştır.  1 Nisan 1923 yılında seçimlerin yenilenmesiyle TBMM, Cumhuriyetin kuruluş belgesi sayılan Lozan Barış Antlaşmasını onaylar.

Batılı devletlerin işgali altında olan İstanbul, 6 Ekim 1923’de Türk ordunun girmesiyle düşmanlardan temizlenir.  Atatürk ve silah arkadaşlarıyla birlikte Türk milletinin verdiği ulusal bağımsızlık savaşı zaferle taçlanmıştır.  Artık yeni bir rejime uygun şartlar olgunlaşmıştır.

25 Ekim 1923 yılında yaşanan kabine sorunu Cumhuriyetin artık ilan edilme ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.  Mustafa Kemal Atatürk 28 Ekim 1923’e kadar kabinenin kurulamaması üzerine, Çankaya’dki akşam yemeğinde tarihi kararını açıklar.

“Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz!”

Halk Fırkası Meclis Grubunda Bakanlar Grubunun oluşturulması konusundaki tartışmalar çıkmaza girdiğinde Mustafa Kemal Atatürk, Anayasanın değiştirilmesi ve Cumhuriyet ilanının içerdiği tasarıyı partiye sunar.

Parti grubunun uzun müzakereleri sonucunda tasarı kabul edilir. TBMM genel kurulunda ‘Yaşasın Cumhuriyet’ nidaları yükselmeye başlar ve Cumhuriyet 29 Ekim 1923’de saat 20:30’da ilan edilir.  İlanın ardından hemen Cumhurbaşkanlığı seçimi yapılarak Gazi Mustafa Kemal Paşa yeni Türk Devletinin İlk Reisi Cumhuru olarak seçilir.

İlk Cumhuriyet bayramı 26 Ekim 1924 yılında 986 numaralı kararname ile 101 pare topun atılması ve özel programla kutlanması kararına varılır.  Hariciye Vekaletinin (Dışişleri Bakanlığı) hazırladığı kanun tasarısıyla Cumhuriyet bayramının resmi milli bir bayram olarak kutlanması TBMM’ye sunuldu.

Öneri ilk olarak 18 Nisan 1925 yılında Meclis Anayasa Komisyonund kabul edildi, ertesi gün 19 Nisan da TBMM Genel kurulunda onanarak kabul edildi. Teklifin kabul edilmesinin ardından 1925 yılından bu yada Cumhuriyet  bayramı yurt içi  ve yurt dışı elçiliklerinde büyük bir coşkuyla kutlanmaya başlandı…