Ses, bir madde (katı, sıvı veya gaz) içindeki titreşimlerin neden olduğu basınç dalgalanmalarıdır. Sesin yayılabilmesi için bir ortamın (hava, su, metal vb.) varlığı gerekir; boşlukta ses yayılamaz. Sesin birçok niteliği vardır ve bu nitelikler sesin özelliklerini ve nasıl algılandığını tanımlar. Sesin temel nitelikleri şunlardır:

1. Frekans (Hz ile ölçülür): Sesin perdesini tanımlar. Frekans, belirli bir zaman dilimi içerisinde tamamlanan titreşim sayısıdır. Yüksek frekansta üretilen seslere tiz, düşük frekansta üretilen seslere ise pes sesler denir.
2. Dalga boyu: Ses dalgasının iki tepe noktası veya iki çukur noktası arasındaki mesafedir. Sesin frekansı ile ters orantılıdır.
3. Genlik: Sesin şiddetini veya ses seviyesini tanımlar. Genlik, ses dalgasının en üst noktası ile en alt noktası arasındaki farkla belirlenir. Daha büyük genlik, daha yüksek ses şiddeti anlamına gelir.
4. Hız: Sesin bir ortamda ne kadar hızla yayıldığını tanımlar. Sıcaklık, yoğunluk ve ortamın elastikiyeti gibi faktörler sesin hızını etkiler. Örneğin, oda sıcaklığında hava içinde sesin hızı yaklaşık olarak 343 m/s’dir.
5. Timbre (Tını): Sesin rengini veya kalitesini tanımlar. İki ses aynı frekansa ve şiddete sahip olsa bile, timbreleri farklı olabilir. Timbre, bir sesin özgün karakterini ve tonal kalitesini belirler ve bu sayede farklı müzik aletlerinden veya insan seslerinden çıkan sesleri birbirinden ayırt edebiliriz.
6. Zamanla ilgili özellikler: Sustain (sürdürme), decay (azalma), attack (başlangıç), release (sonlanış) gibi özellikler bir sesin başlangıcından sonlanışına kadar olan sürecini tanımlar.

Bu nitelikler, sesin analizi, üretimi ve manipülasyonu için çok önemlidir. Müzik, akustik, ses mühendisliği ve ses tasarımı gibi alanlarda bu niteliklerin kavranması gerekir.

Ses, bir ortamda (hava, su, katı cisimler vb.) meydana gelen basınç dalgalanmaları ile oluşur. Sesin yayılması ve algılanması ile ilgili fiziksel özellikleri şunlardır:

1. Frekans: Sesin perdesini belirler. Frekans, bir saniyede gerçekleşen titreşim sayısını ifade eder ve hertz (Hz) cinsinden ölçülür. İnsan kulağı genellikle yaklaşık 20 Hz ile 20.000 Hz arasındaki frekansta olan sesleri duyar.
2. Dalga Boyu: Bir ses dalgasının iki ardışık tepe noktası arasındaki mesafedir. Sesin frekansıyla ters orantılıdır. Yani, frekansı yüksek seslerin dalga boyu kısa, frekansı düşük seslerin dalga boyu uzundur.
3. Genlik: Sesin şiddetini veya ses seviyesini tanımlar. Genlik, ses dalgasının maksimum yüksekliğidir. Sesin desibels (dB) cinsinden ölçülen ses şiddeti, genliğe bağlı olarak değişir.
4. Hız: Sesin bir ortamda yayılma hızını belirtir. Oda sıcaklığında hava içinde sesin hızı yaklaşık 343 m/s’dir. Ancak bu hız, ortamın yoğunluğuna, sıcaklığına ve elastikiyetine bağlı olarak değişir. Örneğin, ses su içinde daha hızlı yayılır.
5. Timbre (Tını): Fiziksel açıdan, timbre, bir sesin frekans bileşenlerinin veya harmoniklerinin kombinasyonuyla belirlenir. İki ses aynı frekans ve genlikte olabilir, ama farklı timbrelere sahip olabilir. Bu, farklı müzik aletlerinden veya ses kaynaklarından gelen sesleri ayırt edebilmemizi sağlar.
6. Yansıma, Kırılma ve Soğurma: Ses dalgaları, karşılaştıkları engellere çarparak yansır, ortamın sınırından geçerken kırılır ve bazı malzemeler tarafından soğurulur. Bu özellikler, akustiğin önemli bir parçasıdır ve odaların, binaların veya diğer yapının ses özelliklerini etkiler.

Bu temel fiziksel özellikler, sesin nasıl üretildiği, yayıldığı ve algılandığıyla ilgili kavramları tanımlar.

Ses çeşitleri, oluşum biçimlerine, kaynaklarına, frekanslarına ve kullanım alanlarına göre farklılık gösterebilir. Ancak, genel bir bakışla ses çeşitlerini şu şekilde sınıflandırabiliriz:

1. Müzikal Sesler: Bu sesler, belirli frekanslarda ve ritimlerde üretilir. Müzik aletleri, insan sesi ve diğer bazı kaynaklardan gelen sesler bu kategoriye girer.
2. Gürültü (Noise): Belirli bir frekans ya da ritim olmadan rastgele üretilen seslerdir. Trafik gürültüsü, rüzgarın uğultusu veya bir fabrikanın makine sesi gibi sesler bu kategoriye dahildir.
3. Harmonik Sesler: Bir temel frekansın türevleri olarak oluşan seslerdir. Örneğin, bir müzik aletinin çıkardığı sesin yanı sıra o aletin çıkardığı yan frekanslar da harmonik seslere dahildir.
4. İnharmonik Sesler: Harmonik bileşenleri düzenli bir sıraya sahip olmayan seslerdir. Çoğu vurmalı çalgı bu tür sesleri üretir.
5. Saf Ton (Sinüs Dalgası): Sadece bir frekansta titreşim içeren ses dalgasıdır. Bu, laboratuvar ortamında özel ekipmanlarla üretilen idealize bir ses türüdür.
6. Kompleks Ses: İki veya daha fazla frekansta titreşim içeren ses dalgalarıdır. Çoğu gerçek dünya sesi bu kategoriye girer.
7. Ultrasonik Ses: İnsan kulağının duyamayacağı yüksek frekansta olan seslere denir (genellikle 20.000 Hz’den yüksek). Ultrasonografi gibi tıbbi uygulamalarda kullanılır.
8. İnfrasonik Ses: İnsan kulağının duyamayacağı düşük frekansta olan seslere denir (genellikle 20 Hz’den düşük). Depremler bu tür sesleri üretebilir.
9. Elektrofonik Ses: Elektronik ekipmanlar tarafından üretilen seslere denir. Radyo, televizyon, bilgisayarlar bu sesleri üretebilir.

Bu sınıflandırma, seslerin oluşum biçimlerine, kaynaklarına ve karakteristiklerine göre bir ayrımdır. Ancak, sesin çok geniş bir spektrumu ve çeşitliliği vardır, bu yüzden yukarıdaki sınıflandırma sesin tüm yönlerini kapsamayabilir.