Yangın çıkarma isteği olarak adlandırılan ” Piromani” bir tür dürtü kontrol edememe bozukluğu olarak geçer. Yangın ve onun yaratmış olduğu sonuçlara karşı büyülenme, merak duyma, çekici görmek söz konusudur. Bu dürtüye sahip olan kişiler, ateşi yaktıktan sonra tatmin ve büyük bir rahatlama hissine kapılırlar. Erkeklerde bu hissiyatın kadınlara göre daha yaygın görüldüğü bilinmektedir. Genellikle çocukluk döneminde başlayan bu kişisel bozukluk, küçük yaşlarda tespit edilebilirse tedavi daha başarılı olmaktadır.
Piromani’ye sahip olan kişiler çoğunlukla yanlış tanımlanmaktadır. Bu yanlışlıkların en göze çarpanı ise bir kundakçı veya yangına sebep olan kişinin piromanyak olarak kabul edilmesidir. Piromani, genel olarak kundakçılık veya yangın çıkarma terimleriyle eş anlama sahip olarak görünse de aslında bir hayli farklı anlamlara sahiptir. Piromani psikolojik bir hastalıkken, kundaklama bir suç teşkil eden bir eylemdir. Nadir görülen bir kişisel bozukluk olması nedeniyle çok fazla araştırılmaya gerek duyulmamış bir hastalıktır. Bu sebeple neden kaynaklandığı, belirtileri ve tedavi yöntemleri tam olarak bilinmemektedir.
Piromani Bozukluğunun Belirtileri:
– Yangın çıkarma konusunda içinde oluşan durdurulmaz dürtü.
– Yangına ve onun yaratmış olduğu durumlara hayranlık hissetme.
– Ateş ve itfaiyecilikle ilgili malzemelere hayranlık duyma.
– Yangın çıkarırken rahatlama, huzura kavuşma.
– Yangının başlamasıyla birlikte heyecana kapılma.
– Zarardan ve yıkımdan zevk duyma.
Piromani Bozukluğunun Teşhisi:
Günümüzde tam olarak araştırılmaması nedeniyle teşhisi mümkün değildir. Piromaniye sahip bireyin aktif bir şekilde kendisinin yardım almasını fark etmesi ve çoğu insanın bu rahatsızlığı önemsiz görmesinden ötürü teşhis koymak bayağı güç bir durumdur.
Piromani Bozukluğunun Tedavisi:
Piromani, tedavi edilmezse kronik bir rahatsızlığa dönüşebileceği için bu hastalığa sahip bireylerin yardım istemesi son derece mühimdir. Bu konuyla ilgili doktorların tam anlamıyla tavsiye ettiği bir tedavi yöntemi yoktur. Çoğu rahatsızlıkta olduğu gibi bu hastalığın tedavisi de kişiden kişiye değişebilmektedir. Bu nedenle yardım isteyen bir piromanik için uygun tedaviyi bulmak biraz zaman alabilir. Tedavi adına kullanılan bazı yöntemler şunlardır;
– Bilişsel davranışçı terapi
– Kaçınma terapisi gibi diğer davranışsal terapiler
– Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) gibi antidepresanlar
– Anksiyete önleyici ilaçlar (anksiyolitikler)
– Antiepileptik ilaçlar
– Atipik antipsikotikler
– Lityum
– Anti-androjenler