Osmanlı topraklarında ilk kez matbaa kurma izni, 1727 yılında III. Ahmed döneminde İbrahim Müteferrika’ya verilmiştir. İbrahim Müteferrika, Macar asıllı bir Osmanlı devlet adamıydı. 1729 yılında Matbaa-i Amire adını verdiği matbaasını kurarak çeşitli eserleri basmıştır. Böylece Osmanlı İmparatorluğu’nda matbaa faaliyetleri başlamıştır. İbrahim Müteferrika’nın matbaası, özellikle bilim, edebiyat ve tıp alanlarında önemli eserlerin basılmasına olanak tanımıştır.
Osmanlıda ilk matbaa hangi döneminde faaliyete geçmiştir?
Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk matbaa, 1727 yılında III. Ahmed döneminde faaliyete geçmiştir. Bu dönemde, Macar asıllı Osmanlı devlet adamı İbrahim Müteferrika’ya matbaa kurma izni verilmiştir. 1729 yılında Matbaa-i Amire adını verdiği matbaasını kuran Müteferrika, çeşitli bilimsel, edebi ve tıbbi eserleri basarak Osmanlı’da matbaa faaliyetlerinin başlamasına öncülük etmiştir.
osmanlı’da ilk matbaa nerede kuruldu?
Osmanlı İmparatorluğu’nda ilk matbaa, 1729 yılında İbrahim Müteferrika tarafından kurulmuştur. Matbaa, İstanbul’un Çemberlitaş semtinde, Çemberlitaş Darütfünunu Sokak’ta faaliyete geçmiştir. İbrahim Müteferrika’nın bu matbaasına “Matbaa-i Amire” adı verilmiştir. Bu matbaa, Osmanlı İmparatorluğu’nda matbaa geleneğinin başlangıcını temsil etmektedir.
Matbaanın icadı nasıl olmuştur?
Matbaanın icadı, Alman mucit Johannes Gutenberg’e atfedilmektedir. Ancak matbaa, sadece bir kişinin katkısıyla değil, bir dizi gelişme ve icatların birleşimi sonucunda ortaya çıkmıştır.
Johannes Gutenberg, 15. yüzyılın ortalarında, özellikle 1440’larda taşınabilir metal harfleri kullanarak matbaayı icat etti. Bu, metinleri daha hızlı ve daha etkili bir şekilde çoğaltma imkanı sağlamıştır. Gutenberg’in matbaası, taşınabilir metal harf kalıplarını kullanarak metinleri basabilen bir baskı presi içermekteydi.
Gutenberg’in matbaasının yanı sıra, matbaanın gelişimine katkıda bulunan diğer önemli unsurlar şunlardır:
- Kağıt: Eski zamanlarda yazma malzemeleri genellikle vellum veya papirüs gibi pahalı malzemelerden yapılırdı. Ancak Çin’de kağıdın icadı ve yaygınlaşması, matbaanın gelişiminde önemli bir etken oldu.
- Taşınabilir Harfler: Gutenberg’in icadının özü, her harfin ayrı bir metal bloğa dökülüp tekrar tekrar kullanılabilmesiydi. Bu, metinleri oluşturmayı ve değiştirmeyi kolaylaştırdı.
- Matbaa Mürekkebi: Önceki yazma tekniklerinde kullanılan mürekkeplerin matbaa için uygun olmaması nedeniyle, özel olarak formüle edilmiş matbaa mürekkepleri geliştirildi.
Bu faktörlerin bir araya gelmesi, matbaanın icadına ve kitap üretiminde devrim yaratılmasına yol açtı. Gutenberg’in icadı, bilgiye daha hızlı erişim sağlayarak Rönesans ve Reform hareketleri gibi olayları etkilemiş ve iletişimi büyük ölçüde değiştirmiştir.
