Oğuz Türkçesi, Oğuz Türkleri tarafından konuşulan bir Altay dilleri grubu olan Türk dilleri ailesinin bir dalıdır. Oğuz Türkçesi, tarih boyunca çeşitli alt gruplara ayrılmıştır. Bu alt gruplar arasında ana ayrım, Oğuzların tarihsel ve coğrafi yayılımına bağlı olarak ortaya çıkmıştır. Oğuz Türkçesi grupları şunlardır:
- Başkurtça (Qıpçaq Türkçesi): Başkurt Türkleri tarafından konuşulan bu alt grup, özellikle Başkurtistan’da, Rusya’nın Ural bölgesinde ve diğer bazı Orta Asya bölgelerinde konuşulur.
- Anadolu Oğuz Türkçesi: Bu grup, Türkiye, Azerbaycan, Türkmenistan ve diğer bazı Orta Asya ülkelerinde konuşulan Oğuz Türkçesini içerir. Osmanlı Türkçesi de bu alt gruba dahildir.
- Yazıcıoğlu Dili: Bu grup, eski Türk dillerinden biri olan Oğuzca’nın bir lehçesi olarak kabul edilir. Bu dil, özellikle Osmanlı Devleti’nin erken dönemlerinde kullanılmıştır.
- Kıpçakça (Kumanca): Kıpçakça veya Kumanca, Oğuz Türkçesi’nden ayrı bir dil olarak kabul edilir ve tarih boyunca Oğuz Türkleri ile aynı coğrafyada yaşamış olan Kıpçak Türkleri tarafından konuşulmuştur.
Oğuz Türkçesi grupları, coğrafi yayılımları, tarihleri ve etkileşimleri göz önüne alındığında çeşitlenmiştir. Her bir grup, kendi içinde farklı lehçelere ve özelliklere sahiptir.
Oğuz grubu Türk lehçeleri nelerdir?
Oğuz grubu, Türk dilleri ailesinin bir koludur ve bu grupta yer alan Türk lehçeleri arasında çeşitli ayrımlar bulunmaktadır. Oğuz Türkçesi, tarihsel, coğrafi ve kültürel faktörlere bağlı olarak farklı alt gruplara ayrılmıştır. İşte Oğuz grubu içindeki bazı Türk lehçeleri:
- Azerbaycan Türkçesi: Azerbaycan’da resmi dil olarak kullanılan bir Oğuz Türkçesi lehçesidir. Azerbaycan’ın yanı sıra İran’ın bazı bölgelerinde de konuşulmaktadır.
- Türkiye Türkçesi: Türkiye’de resmi dil olan ve Türkiye’nin genelinde konuşulan Türkçe lehçesidir. Modern Türkçe’nin temelini oluşturur.
- Türkmen Türkçesi: Türkmenistan’da resmi dil olan Türkmen Türkçesi, aynı zamanda İran’ın bazı bölgelerinde ve Afganistan’da da konuşulmaktadır.
- Gagavu Türkçesi: Gagavu Türkçesi, Moldova’da Gagavu halkı tarafından konuşulan bir lehçedir. Aynı zamanda bazı diğer ülkelerde de Gagavu toplulukları tarafından kullanılmaktadır.
- Başkurt Türkçesi: Başkurtistan’da konuşulan Başkurt Türkçesi, özellikle Rusya’nın Ural bölgesinde yaşayan Başkurt halkı tarafından kullanılır.
Bu lehçeler arasında yerel varyasyonlar, dilbilgisi farklılıkları ve kelime dağarcığı açısından çeşitlilik bulunmaktadır. Ancak bu lehçelerin temelini Oğuz Türkçesi oluşturur ve ortak bir dil ailesine aittirler.
Türk dilinin lehçeleri nelerdir?
Türk dili, geniş coğrafi yayılımı ve tarihsel süreç içindeki etkileşimleri nedeniyle birçok lehçe ve ağız içermektedir. Türk dilinin lehçeleri arasında öne çıkanlar şunlardır:
- Oğuz Grubu:
- Türkiye Türkçesi: Türkiye’nin genelinde konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Azerbaycan Türkçesi: Azerbaycan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Türkmen Türkçesi: Türkmenistan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Gagavu Türkçesi: Moldova’da Gagavu halkı tarafından konuşulan bir Türkçe lehçesidir.
- Başkurt Türkçesi: Başkurtistan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Kıpçak Grubu:
- Kazak Türkçesi: Kazakistan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Kırgız Türkçesi: Kırgızistan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Karaçay-Balkar Türkçesi: Karaçay-Balkar Cumhuriyeti’nde konuşulan Türkçe lehçesidir.
- Nogay Türkçesi: Rusya’nın bazı bölgelerinde ve diğer ülkelerde konuşulan bir Türkçe lehçesidir.
- Uygur-Oğur Grubu:
- Özbek Türkçesi: Özbekistan’da konuşulan resmi Türkçe lehçesidir.
- Uygur Türkçesi: Çin’in Sincan Uygur Özerk Bölgesi’nde konuşulan bir Türkçe lehçesidir.
- Yakut Türkçesi: Rusya’nın Saha Cumhuriyeti’nde konuşulan bir Türkçe lehçesidir.
Her bir lehçe, kendi içinde yerel varyasyonlara ve dilbilgisi farklılıklarına sahiptir. Ancak tüm bu lehçeler, ortak bir Türk dil ailesine aittirler ve birbirleriyle belirli derecede anlaşabilirlik gösterirler. Bu lehçeler arasındaki farklar, genellikle tarih, coğrafya ve kültürel etkileşimlere dayanmaktadır.
