Mor Cepken Nedir?
Osman Şahin’in 2016’da yazmış olduğu eserin ismi olan Mor Cepken, kadının dik duruş sembolü olarak nitelendirilebilir. Yörüklerin hayatlarına ve geleneklerine dair bir öyküyle tüm kadınlara seslenen yazar, kitap da yer alan aşk hikayesi ile yine kadınların gücüne dem vurmuştur.
1940 yılında Mersin’de doğan yazarın bir çok öyküsü uyarlanarak filmlere konu olmuştur. ‘Kibar Feyzo, Züğürt Ağa, Kurbağalar, Adak, Keriz, Gülüşan’ filmlerinin senaryoları Osman Şahin’in yazdığı öykülerden uyarlanarak beyaz perdeye aktarılmıştır.
Toplumcu gerçekçi yazarımız feodalitenin insanlar arasında oluşturduğu yıkımı, modernitenin arkasında sakladığı sığlığı ve kısır döngüyü başarılı bir şekilde anlatmayı sürdürüyor. Edebiyat dünyamızın nadide isimlerinden Yaşar Kemal, Osman Şahin için şu sözleri dile getirmiştir; ‘“Bana on Türk öyküsü seç deselerdi birini ‘Kırmızı Yel’ seçerdim”.
Yörük hikayeleri ve folklordaki üstün başarısı bilinen yazarın kendi sözleri ile Mor Cepken’ini tanıyalım.
“Mor Cepken” unutulmaz büyük bir aşk öyküsüdür. Öykü okunduğu zaman bunu herkes anlayacak. Mor Cepken, göçebe yörüklüğünün kadınlarına tanıdığı yüce bir haktır. Erkeklerin ise korkulu rüyasıdır. Mor Cepken, Karacaoğlan türkülerinde geçer. Günümüzde Ege, Muğla, Antalya ve Toros yörüklüğünde yaşlı kadınlar tarafından hâlâ bilinir.
Yörük kızlarının çeyiz bohçasına önce Mor Cepken konur. Kenarları sarı simgelerle işlenmiş, yelek biçiminde, mor renkli bir giysidir. Yörük kızları sevdikleriyle evlenirlerdi. Başlık parası gibi alışkanlıkları yoktu. Mor Cepken evlilikte yeri, zamanı geldiğinde, darda kalan yörük kadınının erkeğine karşı kullandığı bir boşanma özgürlüğünün simgesidir.
Mor renk ihanete uğramış, aldatılmış, aşkın rengidir. “Mor Çatı” adı oradan gelir. Bizler dünyaya Mor Cepken’i yeterince tanıtabilseydik 8 Mart Dünya Kadınlar Günü’nü “Mor Cepken Günü” olarak kutlardık.
Evli yörük kadını, ihanete uğrayınca ya da kocası tarafından aşağılanıp dövülünce, bir şekilde Mor Cepken’i giyip herkesin görebileceği bir yere oturdu. Bu “ben bu herifi boşadım” demektir. O zaman akan sular durur, herkes işini gücünü bırakır. Masal anaları ile doğum ebeleri Mor Cepken giyen kadının çevresini alırlar. Boşadığı kocası ise evinden dışarı çıkamaz, kahveye gidemez, kimse yüzüne bakmaz. Büyük ödün verip de karısına Mor Cepken’i çıkartamazsa ömür ömüre dul kalacaktır. Kimse ona dul-şaşı kızını bile vermez. Körocak olarak kalır.
Göçebe yörüklüğünün kadınına tanıdığı hakka, özgürlüğe bakın siz! Bu olay günümüzde olsa erkek Mor Cepken giyen karısını herkesin gözleri önünde vurur, öldürür.
OSMAN ŞAHİN