Momentum, genellikle izole bir sistemde korunur, yani dış etkilerden izole edildiğinde sabit kalır. Ancak bazı durumlarda momentum korunmaz veya değişebilir. İşte momentumun korunmadığı veya değişebileceği bazı durumlar:

1. Dış Kuvvetler: Bir nesneye dış kuvvetler etkiyorsa, momentum değişebilir. Newton’ın ikinci yasası (F = ma) tarafından belirtildiği gibi, bir nesnenin ivmesi dış kuvvetlerle bağlantılıdır ve bu nedenle dış kuvvetler momentumu değiştirebilir.
2. Sürtünme: Sürtünme kuvvetleri, hareket eden bir nesnenin momentumunu azaltabilir veya durdurabilir. Örneğin, bir arabanın fren yapması veya bir cismin hava direncine karşı hareket etmesi, momentumun korunmadığı durumlara örnektir.
3. Elastik Olmayan Çarpışmalar: İki nesnenin elastik olmayan bir çarpışmada bir araya gelmesi durumunda, momentum kaybı meydana gelebilir. Elastik olmayan çarpışmalar, kinetik enerjinin bir kısmının diğer enerji formlarına dönüştüğü çarpışma türleridir.
4. Dış Enerji Aktarımı: Bir nesnenin üzerine dışarıdan enerji aktarılırsa, momentum değişebilir. Örneğin, bir roketin itme motoru tarafından enerji verilerek hızlanması ve momentum kazanması, dış enerji transferine bir örnektir.

Bu durumlar dışında, bir sistemin izole olduğu ve dış etkilerden arındırıldığı durumlarda momentum genellikle korunur. Momentumun korunmasının önemli bir ilkesi, momentumun bir sistemdeki toplam momentumun korunması gerektiğini belirtir. Bu nedenle, bir nesnenin momentumu artarsa, diğer nesnelerin momentumu aynı miktarda azalır, böylece toplam momentum değişmez.

Momentum patlamalarda genellikle korunur, ancak enerji korunmaz. Bu, momentum ve enerjinin farklı fiziksel büyüklükler olduğu ve bir patlama sırasında enerjinin bir kısmının diğer enerji formlarına dönüşebileceği anlamına gelir.

Patlama sırasında, nesnelerin momentumu genellikle korunur. Patlayıcı bir madde patladığında, oluşan gazlar ve parçacıklar büyük bir hızla çevreye doğru yayılır. Bu nedenle, patlama öncesindeki momentum toplamı ile patlama sonrasındaki momentum toplamı genellikle aynıdır, çünkü momentum korunur.

Ancak enerji korunmaz çünkü patlama sırasında potansiyel enerji kinetik enerjiye veya termal enerjiye dönüşebilir. Patlama sırasında meydana gelen sıcaklık artışı, bir nesnenin iç enerjisinin artmasına neden olabilir. Ayrıca, ses dalgaları gibi enerji türleri de yayılabilir.

Bu nedenle, bir patlama sırasında, enerji korunmaz, çünkü enerji bir formdan diğerine dönüşebilir veya çevreye yayılabilir. Ancak momentum korunur, çünkü nesnelerin hareketi ve hızı patlama sonucunda değişebilir, ancak toplam momentum değişmez.

Çizgisel momentum, bir nesnenin hızı ve kütlesi ile ilgili bir fiziksel büyüklüktür ve aşağıdaki formülle hesaplanır:

Çizgisel Momentum (p) = kütlesi (m) x hızı (v)

Bu formülde:

• Çizgisel Momentum (p), bir nesnenin çizgisel momentumunu temsil eder ve genellikle kilogram x metre/saniye (kg·m/s) birimiyle ölçülür.
• Kütlesi (m), nesnenin kütlesini belirtir ve genellikle kilogram (kg) birimiyle ölçülür.
• Hızı (v), nesnenin hızını belirtir ve genellikle metre/saniye (m/s) birimiyle ölçülür.

Çizgisel momentum, bir nesnenin hareketinin nicel bir ölçüsüdür ve bu nesnenin hızı ve kütlesiyle doğru orantılıdır. Örneğin, aynı hıza sahip daha büyük bir nesnenin daha fazla çizgisel momentumu vardır çünkü kütlesi daha büyüktür. Ayrıca, aynı kütleye sahip nesnelerden daha hızlı olanın da daha büyük bir çizgisel momentumu vardır.

Çizgisel momentum, fizikte özellikle kinematik ve dinamik problemleri çözmek için kullanılır ve momentumun korunma ilkesi gibi önemli fiziksel prensiplerin anlaşılmasına yardımcı olur.