Mevlana, 1228 yılında Bağdat’tan Konya’ya göç etti. Bu dönemde Mevlana’nın yaşını kesin olarak belirtmek zor, ancak bu göç sırasında 50’li yaşlarında olduğu tahmin edilmektedir. Bu nedenle, Mevlana’nın Konya’ya gelişi yaklaşık olarak 50’li yaşlarında gerçekleşmiş olabilir.

Mevlana, tam adıyla Mevlana Celaleddin Rumi, 30 Eylül 1207 tarihinde Horasan’da, günümüzde Afganistan sınırları içinde yer alan Belh şehrinde doğdu. Babası, ünlü İslam alimi Bahaeddin Veled’dir. Ailesi, Moğol istilası nedeniyle Anadolu’ya göç etmek zorunda kaldı, ve bu göç sırasında Mevlana, genç yaşta Konya’ya yerleşti.

Mevlana’nın hayatı, öğrenim, mistik deneyimler ve öğretisinin etrafında şekillendi. Eğitim aldığı medrese ve dergahlarında felsefi, dini ve edebi konularda derin bilgiler edindi. Ancak, hayatının dönüm noktası, Sufi mistik Şems Tabrizi ile tanışması oldu. Şems Tabrizi’nin etkisiyle, Mevlana’nın içsel dönüşümü başladı, ve bu süreçte yazdığı şiirlerde aşk, sevgi, birlik ve tanrıya olan yakınlık temasları ön plana çıktı.

Mevlana’nın en önemli eseri, “Mesnevi” olarak bilinen uzun manzum eseridir. Bu eser, Mevlana’nın düşünce dünyasını, öğretilerini ve Sufi yolunu açıklar. Mevlana’nın öğretileri, onun ölümünden sonra da devam etmiş, Mevlevilik tarikatı bu öğretilere dayanarak şekillenmiştir. Mevlana Celaleddin Rumi, 17 Aralık 1273 tarihinde vefat etti, ancak öğretileri ve eserleri günümüzde hala etkisini sürdürmektedir. Mevlana’nın türbesi Konya’da olup, her yıl düzenlenen “Şeb-i Arus” törenleri ile anılmaktadır.

Mevlana Celaleddin Rumi’nin en önemli eseri “Mesnevi”dir. Bu uzun manzum eser, onun felsefi düşüncelerini, aşk anlayışını, insanın ilahi aşka yönelişini ve birlik arayışını anlatan önemli bir kaynaktır. Mesnevi, altı kitaptan oluşur ve Mevlana’nın hayatının son yıllarında yazılmıştır.

Mevlana’nın bir diğer önemli eseri de “Divan-ı Kebir” adlı şiir koleksiyonudur. Bu eser, Mevlana’nın gazellerini ve rubailerini içerir. Şiirleri, aşk, aşkın dilinden konuşma, birlik ve Tanrı’ya yönelik derin düşünceler içerir.

Mevlana’nın öğretilerini derlediği bir başka eseri de “Fihi Ma Fih”dir. Bu eser, Mevlana’nın sohbetlerinden, konuşmalarından derlenmiş özlü sözleri içerir. Mevlana’nın düşüncelerini daha doğrudan ve kısa bir formda bulabileceğiniz bir kaynaktır.

Bunlar, Mevlana’nın en bilinen eserleridir ancak onun pek çok şiir, mektup ve öğüt içeren diğer eserleri de vardır. Mevlana’nın eserleri, ölümünden sonra da çok geniş bir okuyucu kitlesi tarafından değerlendirilmiş ve dünya genelinde büyük etki bırakmıştır.