Gregor Mendel, 19. yüzyılın ortalarında bitki üreme ve kalıtım konularında önemli bilimsel çalışmalar yapmış bir Avusturyalı rahip ve doğa bilimcidir. Mendel, başlıca şu çalışmalarıyla tanınır:

1. Bezelye Bitkileri Üzerindeki Deneyler: Mendel, bezelye bitkileri üzerinde yaptığı uzun vadeli deneylerle kalıtım yasalarını keşfetmiştir. Bu deneylerde, bezelye bitkilerinin farklı özelliklerini (örneğin, çiçek rengi, tohum şekli, tohum rengi) incelerken belirli kalıtım kurallarını ortaya koymuştur.
2. Mendel’in Kalıtım Yasaları: Mendel, bezelye bitkileri üzerinde yaptığı deneyler sonucunda üç temel kalıtım yasasını ortaya çıkarmıştır. Bu yasalar şunlardır:
   • Birinci Yasası (Mendel Yasası): Dominant ve resesif kalıtım faktörleri arasındaki geçişleri açıklar. Bu yasa, heterozigot (farklı alelleri taşıyan) bireylerin fenotiplerini tahmin etmekte kullanılır.
   • İkinci Yasası (Bağımsız Assortment Yasası): Farklı kalıtım faktörlerinin (alellerin) birbirinden bağımsız olarak nasıl ayrıldığını ve kombinasyonlarını açıklar.
   • Üçüncü Yasası (Dominant-Recesif İlişki Yasası): İki farklı kalıtım faktörü taşıyan bireylerde, bir faktör diğerine üstün gelirse, fenotipin nasıl belirlendiğini açıklar.
3. Mendel’in Çalışmalarının Kabullenilmesi: Mendel’in çalışmaları önceleri pek fazla dikkate alınmadı, ancak daha sonraları bilim dünyası tarafından kabul edildi ve kalıtımın temel yasalarını tanımladığı için büyük bir bilimsel keşif olarak kabul edildi.

Mendel’in bu çalışmaları, modern genetik bilimin temelini atmıştır ve günümüzde genetik araştırmaların temelini oluşturan kalıtım yasalarını belirlemiştir. Mendel’in bu önemli çalışmaları, genetik alanındaki bilgimizi büyük ölçüde ilerletmiştir.

Gregor Mendel, bezelye (Pisum sativum) bitkisi üzerinde çalışmalar yapmıştır. Bezelye bitkileri, kalıtım ve genetik prensipleri üzerine yaptığı deneylerde kullandığı bitki türüdür. Mendel’in bezelye bitkileri üzerinde yaptığı deneyler, genetik kalıtım yasalarını keşfetmesine ve bu yasaları formüle etmesine yardımcı olmuştur. Bu deneyler, modern genetik bilimin temelini atmış ve genetik bilimindeki önemli bir kilometre taşı olarak kabul edilmektedir.

Gregor Mendel’in bezelye deneyi, kalıtımın temel yasalarını keşfetmek için yaptığı deneylerin bir serisini ifade eder. Mendel, bu deneyleri 1856-1863 yılları arasında gerçekleştirmiştir. Bezelye bitkileri (Pisum sativum), bu deneylerde kullanılan bitki türüdür.

Mendel’in bezelye deneyleri, aşağıdaki ana aşamalardan oluşur:

1. Seçilen Özelliklerin Belirlenmesi: Mendel, bezelye bitkilerinin farklı özelliklerini inceledi. Bu özellikler, çiçek rengi (mor veya beyaz), tohum şekli (yuvarlak veya burunlu), tohum rengi (sarısı veya yeşil) gibi belirgin ve farklılık gösteren özelliklerdi.
2. Saf Hat Bitkilerin Oluşturulması: Mendel, saf hat (homozigot) bitkiler oluşturmak için kendi kendine tozlaşmayı kullanarak bitkileri çiftleştirdi. Örneğin, mor çiçekli bir bitkiyi başka bir mor çiçekli bitkiyle çiftleştirerek saf hat mor çiçekli bitkiler elde etti.
3. Melezlerin Oluşturulması: Saf hat bitkilerin ardından, farklı özelliklere sahip bitkileri çiftleştirerek melez bitkiler (heterozigotlar) elde etti. Örneğin, mor çiçekli bir bitki ile beyaz çiçekli bir bitkiyi çiftleştirerek melez mor-beyaz çiçekli bitkiler üretti.
4. İzleme ve Sonuçlar: Mendel, bu melez bitkilerin nesiller boyunca nasıl davrandığını ve farklı özelliklerin nasıl aktarıldığını gözlemledi. Örneğin, melez mor-beyaz çiçekli bitkilerin kendileri çoğunlukla mor çiçekli olsa da, beyaz çiçekli özellik melez bitkilerin nesillerinde kaybolmuyor, ancak sonraki nesillerde tekrar ortaya çıkıyordu.
5. Kalıtım Yasalarının Formülasyonu: Mendel, yaptığı gözlemler sonucunda üç temel kalıtım yasasını formüle etti. Bu yasalar, dominant ve resesif alellerin nasıl davrandığını, farklı kalıtım faktörlerinin nasıl ayrıldığını ve fenotipin nasıl belirlendiğini açıklamaktadır.

Mendel’in bu deneyleri, genetik biliminin temellerini atmış ve modern genetik biliminin gelişimine büyük katkıda bulunmuştur. Bu nedenle Mendel, “kalıtımın babası” olarak kabul edilir.