Koçgiri Ayaklanması, 1921 yılında Türkiye’nin Sivas ve Erzincan bölgelerinde gerçekleşen bir Kürt isyanıdır. Bu ayaklanmanın nedenleri şöyle özetlenebilir:
- Milliyetçilik ve Bağımsızlık Arzusu: Kürt milliyetçiliğinin güçlenmesi ve bağımsızlık arzusu, ayaklanmanın en önemli nedenlerinden biridir. Koçgiri bölgesindeki Kürtler, Osmanlı İmparatorluğu’nun çöküşü sonrasında kendi bağımsız devletlerini kurma hayalini taşıyorlardı.
- Sosyo-ekonomik Faktörler: Bölgedeki ekonomik ve sosyal sorunlar, ayaklanmanın tetikleyici unsurları arasında yer alır. Yoksulluk, feodal yapı ve devletin yetersiz hizmetleri, halkın hoşnutsuzluğunu artırmıştır.
- Etnik ve Dini Gerilimler: Koçgiri bölgesindeki Kürtler, Osmanlı döneminde olduğu gibi, yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin de merkezi yönetiminden memnun değildi. Etnik ve dini farklılıklar, bu hoşnutsuzluğun artmasına katkıda bulunmuştur.
- Dış Etkiler ve Destekler: Ayaklanma sırasında Kürtler, dış güçlerden (özellikle İngiltere) destek aldıkları yönünde iddialar vardır. Bu durum, ayaklanmanın boyutlarını ve etkisini artırmıştır.
Ayaklanma, Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde merkezi otoritenin pekişmesi ve Kürt hareketlerinin bastırılması açısından önemli bir olaydır. Türkiye hükümeti, ayaklanmayı şiddetle bastırmış ve liderlerini cezalandırmıştır.