Kafatasında bulunan eklemler “sütür” olarak adlandırılır. Sütürler, kafatası kemiklerinin birbiriyle birleştiği, dikiş benzeri eklem yerleridir. Sütürler, doğum sırasında kafatasının bir miktar esneklik kazanmasına ve bebeğin doğum kanalından geçerken kafasının şekil değiştirmesine yardımcı olur. Bebeklerde “fontanel” olarak adlandırılan yumuşak noktalar, bazı sütürlerin kapanmadığı bölgelerdir ve bu fontaneler ilk yaşam yıllarında kapanır.
Bununla birlikte, sütürler tam anlamıyla eklem değillerdir çünkü tipik bir eklemde olduğu gibi hareket imkanı sağlamazlar. Bunun yerine, sütürler kafatası kemiklerinin sıkıca bir arada durmasını sağlar.
Eklem Tipleri Nelerdir?
Eklemler, onların yapısal özelliklerine ve hareket yeteneklerine göre sınıflandırılabilir. İşte eklem tipleri:
- Yapısal Özelliklerine Göre Eklemler:
- Fibroz Eklemler (Dikiş Eklemleri): Kafatasındaki sütürler gibi kemikler arasında bulunan fibröz doku ile karakterizedirler. Bu eklemler hareket etmez.
- Kartilajinöz Eklemler: Kemikler arasında kıkırdak dokunun bulunduğu eklemlerdir. Örnek olarak, kaburga kemiklerinin sternumla birleştiği eklem ya da omurlar arasında bulunan intervertebral diskler verilebilir.
- Sinovyel Eklemler: İçerisinde sinovyal sıvı bulunan eklemlerdir. Bu eklemler, vücuttaki en hareketli eklemlerdir. Örnek olarak diz, dirsek, omuz ve kalça eklemleri verilebilir.
- Hareket Yeteneklerine Göre Eklemler:
- Menteşe Eklemleri: Sadece bir eksende hareket edebilen eklemlerdir. Örnek olarak dirsek eklemi verilebilir.
- Bilye ve Yatak Eklemleri: Çok yönlü hareket edebilirler. Kalça ve omuz eklemleri bu tip eklemlere örnektir.
- Pivot (Döner) Eklemler: Bir kemik diğer kemik etrafında döner. Örneğin, radyus kemiğinin ulna kemik etrafında döndüğü proksimal radyoulnar eklem gibi.
- Elips (Yumurta Şeklinde) Eklemler: İki eksende hareket ederler. Örnek olarak bilek eklemi verilebilir.
- Sadel Eklemler: Farklı iki eksende hareket ederler. Örnek olarak başparmağın metakarpofalangeal eklemi bu tip bir eklem örneğidir.
- Düz Eklemler: Sınırlı kayma hareketlerine izin verirler. Örneğin, bazı omur eklemleri bu tip eklemlere örnektir.
Bu sınıflandırmalar, eklemlerin temel tiplerini ve özelliklerini yansıtmaktadır, ancak insan vücudu karmaşık bir yapıya sahip olduğu için, bazı eklemler birden fazla kategoriye girebilir veya belirli özelliklere sahip olabilir.
Kafatasının tek hareketli kemiği nedir?
Kafatasının tek hareketli kemiği “mandibula”dır, yani alt çene kemiğidir. Mandibula, temporomandibular eklem (TMJ) aracılığıyla temporal kemikle birleşir ve bu eklem, ağzımızı açıp kapamamıza, çiğnememize ve konuşmamıza olanak tanır. Diğer kafatası kemikleri sabit bir şekilde birbirine bağlıdır ve hareket etmezler.