Kaç çeşit psikolojik hastalık vardır? 1

Kaç çeşit psikolojik hastalık vardır?

Psikolojik hastalıklar birçok farklı türde olabilir ve geniş bir yelpazede semptomlar gösterebilir. Amerikan Psikiyatri Birliği’nin (American Psychiatric Association – APA) tanısal ve istatistiksel kılavuzu olan DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition), çeşitli psikiyatrik bozuklukları sınıflandırmaktadır. DSM-5, birçok farklı kategoride yüzlerce psikiyatrik bozukluğu tanımlar.

Bu bozukluklar arasında, depresyon, anksiyete bozuklukları, şizofreni, bipolar bozukluk, obsesif-kompulsif bozukluk, travma sonrası stres bozukluğu (TSSB), yeme bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB), borderline kişilik bozukluğu gibi yaygın olanlar bulunmaktadır.

Bu liste, sadece bazı örnekleri içermekte olup, bir kişinin yaşadığı belirtiler ve semptomlar temelinde daha spesifik bir tanı konulabilir. Psikiyatrik bozuklukların tanı ve tedavisi, genellikle bir uzman psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılır. Bu uzmanlar, bireyin durumunu değerlendirir ve uygun bir tanı koyarak tedavi planını belirler.

Ağır psikolojik hastalıklar nelerdir?

Ağır psikolojik hastalıklar, bireyin günlük yaşamını ciddi şekilde etkileyen ve genellikle profesyonel tıbbi müdahale gerektiren durumları ifade eder. Bu tür hastalıklar genellikle kişinin düşünce, duygu ve davranışlarında belirgin bozulmalara neden olur. İşte ağır psikolojik hastalıkların bazı örnekleri:

  1. Şizofreni: Gerçeklikten kopma, düşünce bozuklukları, halüsinasyonlar ve paranoid düşüncelerle karakterizedir. Bu hastalık genellikle genç yetişkinlik döneminde ortaya çıkar.
  2. Bipolar Bozukluk: Mani ve depresyon dönemlerini içeren bir duygu durumu bozukluğudur. Kişinin enerjisi aşırı yüksek olduğu mani dönemlerde, depresyon dönemlerinde ise enerjisi düşük olabilir.
  3. Major Depresif Bozukluk: Uzun süreli, şiddetli depresyon belirtileriyle karakterizedir. Bu durum, günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyebilir ve intihar riskini artırabilir.
  4. Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): Zorlayıcı obsesyonlar (sürekli tekrar eden düşünceler) ve bunlara karşı yapılan tekrarlayan kompulsiyonlar (ritüeller) ile belirlenir.
  5. Borderline Kişilik Bozukluğu: İlişkilerde kararlılık eksikliği, kimlik belirsizliği, duygusal düzensizlik ve kendine zarar verme eğilimleri gibi belirtileri içerir.
  6. Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Ağır travmatik olaylardan sonra ortaya çıkan yoğun stres ve korku hissi ile karakterizedir. Bu, kabuslar, hatıralar ve hiperaktivite gibi semptomlarla kendini gösterebilir.
  7. Anoreksiya Nervoza ve Bulimia Nervoza: Yeme bozukluklarından olan anoreksiya, aşırı kilo kaybı ve düşük vücut ağırlığına odaklanan bir zihinsel durumdur. Bulimia ise aşırı yeme ve ardından kendini kusturma davranışlarını içerir.
  8. Schizoaffective Bozukluk: Şizofreni ve duygu durumu bozukluğu (genellikle bipolar bozukluk) belirtilerini içeren bir durumdur.

Bu hastalıklar, bireyin yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir ve tedavi gerektirebilir. Her bir durumun belirtileri ve etkileri farklıdır, bu nedenle tanı ve tedavi, genellikle uzman bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılır. İlaç tedavisi, terapi ve destek grupları gibi çeşitli yaklaşımlar kullanılabilir.

Psikolojik belirtileri nelerdir?

Psikolojik belirtiler, bireyin düşünce, duygu ve davranışlarında ortaya çıkan değişiklikleri ifade eder. Her birey farklıdır ve psikolojik belirtiler kişiden kişiye önemli ölçüde farklılık gösterebilir. Ancak, genel olarak psikolojik sorunların belirtileri şunlar olabilir:

  1. Duygusal Belirtiler:
    • Sık sık üzüntü, çaresizlik veya çöküntü hissi.
    • Aşırı endişe ve gerginlik.
    • İrritabilite ve sinirlilik.
    • Duygusal uçurumlar ve ani duygusal dalgalanmalar.
  2. Düşünsel Belirtiler:
    • Zihninde sürekli tekrarlayan düşünceler.
    • Odaklanma güçlüğü.
    • Karar vermede zorlanma.
    • Gerçeklikten kopma hissi veya halüsinasyonlar.
  3. Fiziksel Belirtiler:
    • Uykusuzluk veya aşırı uyuma.
    • Yorgunluk ve enerji kaybı.
    • Ağrı ve kas gerginliği.
  4. Sosyal Belirtiler:
    • İzolasyon ve sosyal çekilme.
    • İlişkilerde zorlanma.
    • Sosyal etkinliklere katılmaktan kaçınma.
  5. Davranışsal Belirtiler:
    • Aşırı yeme veya yememe.
    • Kendine zarar verme eğilimi.
    • Hareketsizlik veya aşırı hareketlilik.
    • Bağımlılık geliştirme veya kötü alışkanlıklar edinme.
  6. Cinsel Belirtiler:
    • Cinsel isteksizlik veya aşırı cinsel aktivite.
    • Cinsel kimlikle ilgili sorunlar.
  7. İşlevsel Belirtiler:
    • Günlük aktivitelerde zorlanma.
    • İş veya okul performansında düşüş.
    • Sorumlulukları yerine getirmede güçlük.

Bu belirtiler, bir kişinin yaşadığı psikolojik zorlukların belirtileri olabilir. Ancak, bu belirtiler her zaman bir psikolojik hastalığın işareti olmayabilir. Bireyin yaşadığı belirtiler sürekli hale gelirse veya yaşam kalitesini ciddi şekilde etkilerse, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemli olabilir. Profesyonel yardım, uygun tanı ve tedavi planının belirlenmesinde yardımcı olabilir.