Hanbelilik, İslam düşünce geleneğinde Hanbelî mezhebine mensup olanlar tarafından benimsenen bir İslam hukuku ve fıkıh ekolüdür. İmam Ahmed bin Hanbel’in öğretilerine dayanır ve genellikle daha muhafazakar ve katı bir yorum biçimine sahiptir. Hanbelilik, diğer İslam fıkıh mezhepleri olan Hanefî, Şafiî ve Malikî mezhepleriyle birlikte İslam dünyasında önemli bir yer tutar.
Hanbelilik mezhebinin özellikleri şunlardır:
- Kur’an ve Sünnet Odaklılık: Hanbelilik, İslam’ın temel kaynakları olan Kur’an ve Hz. Muhammed’in sünnetine (hadislerine) büyük önem verir. Bu kaynaklara sıkı sıkıya bağlı kalarak fıkhi hükümler çıkarır.
- Katı İtikadi Duruş: Hanbelilik, itikadi konularda diğer mezheplere göre daha katı ve sert bir duruş sergiler. Özellikle Allah’ın sıfatları gibi konularda selefi bir yaklaşım benimser.
- Ölçülü İjtihad Anlayışı: Hanbeli fıkıh geleneğinde, Sahabe ve selefin öğretileri ölçü alınarak yapılan ijtihad (hüküm çıkarma) önemlidir. Ancak diğer mezheplerden farklı olarak, Hanbelilikte ijtihad daha katı bir çerçevede yapılır ve İslam’ın ilk dönemlerindeki yorumlara daha sıkı bağlı kalınır.
- Pragmatizm ve Sadelik: Hanbelilik, pratik hayatta dini hükümleri uygulamada sadelik ve pragmatizmi benimser. İbadetlerde ve günlük yaşamda kolaylık sağlayacak yorumlar geliştirilir.
- Fıkhın Detaylı İncelenmesi: Hanbeli mezhebi, fıkhi meselelerin detaylı incelenmesine ve delillerin titizlikle araştırılmasına önem verir. Bu nedenle fıkıh literatüründe derinlikli ve detaylı bir yaklaşım sergiler.
Hanbelilik, özellikle Suudi Arabistan gibi bazı İslam ülkelerinde resmi olarak benimsenmiş ve uygulanmış bir mezhep olarak öne çıkar. Ancak diğer İslam fıkıh mezhepleriyle karşılaştırıldığında nispeten daha az nüfuz sahibi olsa da, İslam düşünce tarihinde ve fıkıh literatüründe önemli bir yer işgal eder.
