Feodalite, genellikle Orta Çağ’da, özellikle 9. ila 15. yüzyıllar arasında Avrupa’da ve diğer bazı bölgelerde egemen olan bir siyasi, ekonomik ve sosyal sistemdir. Bu sistemde, toprak sahibi olan soylular (lordlar) topraklarını kral veya başka bir yüksek otoriteye bağlı olarak yönetirlerdi. Topraklarını işleyen köylüler, lordlara hizmet etmek ve korumak karşılığında güvenlik ve geçim sağlardı.
Feodalite sisteminin temel özellikleri arasında toprak sahipleri ile köylüler arasındaki bağımlılık, toprakların birbirine bağlı olarak düzenlenmesi, kralın gücünün sınırlı olması ve derebeylik yapısının bulunması yer alır. Bu sistem, genellikle manastırlar, kiliseler ve diğer dini kurumlarla da bağlantılıydı.
Feodalite, zamanla değişikliklere uğradı ve farklı bölgelerde farklı varyasyonlara sahip oldu. Modern çağlarda, feodalite genellikle Orta Çağ’ın bir özelliği olarak düşünülür ve endüstri devrimi ve siyasi değişimlerle birlikte yerini başka siyasi ve ekonomik sistemlere bıraktı.
Derebeylik sistemi nedir?
Derebeylik sistemi, feodalite içindeki bir örgütlenme biçimidir. Feodal sistemde, derebeylik, genellikle bir lord veya derebeyi tarafından yönetilen toprak bütünüdür. Derebeylikler, genellikle krala bağlılık içinde, kendi içlerinde otonom bir şekilde yönetilirdi. Derebeyi, toprakları üzerinde hükümet görevini yerine getirir, adaleti sağlar, vergi toplar ve çeşitli yönetim görevlerini yerine getirirdi.
Derebeylik sistemi, hierarşik bir yapıya sahipti. En üstte genellikle kral bulunurdu. Kral, geniş topraklara sahip olan derebeylerine (lordlara) toprak verirdi. Derebeyi, bu toprakları kendi kontrolü altında yönetir, kendi altındaki soylulara (vasallara) kısmi topraklar verirdi. Soylular da aynı şekilde toprakları üzerinde kontrol sağlar ve altlarındaki köylülere koruma ve güvenlik sağlamak karşılığında hizmet ederlerdi.
Derebeylik sistemi, feodalitenin bir alt bileşeni olarak Orta Çağ’da Avrupa’da yaygın olarak bulunan bir yapıydı. Ancak, zaman içinde bu sistemde de değişiklikler ve evrimler yaşandı, ve feodalite sisteminden genel olarak modern devlet yapılarına doğru bir geçiş gerçekleşti.
tımar sistemi nedir?
Tımar sistemi, Orta Çağ’da özellikle Osmanlı İmparatorluğu ve diğer İslam medeniyetlerinde kullanılan bir toprak vergi sistemi olarak bilinir. Bu sistemde, devlet toprakları, askeri hizmet karşılığında belirli bir kişiye veya askeri görevlilere verilirdi. Bu kişilere “tımarlı sipahi” denirdi.
Tımarlı sipahiler, devlete karşı askeri hizmet verme yükümlülüğüne sahipti. Bu hizmet, savaş zamanında asker sağlama veya devletin savunma ihtiyaçlarını karşılama gibi görevleri içerirdi. Karşılığında, tımarlı sipahilere belirli bir süre için toprak ve gelir verilirdi. Bu topraklar genellikle devletin mülkiyetinde olurdu ve sadece belirli bir süre için kullanılırdı. Sipahilere verilen bu topraklar, vergi toplama yetkisi olmayan sadece gelir getiren mülklerdi.
Tımar sistemi, devletin ordusunu finanse etmek ve sürdürmek için kullanılan bir yöntemdi. Ancak, zaman içinde bu sistemde çeşitli değişiklikler yaşandı ve Osmanlı İmparatorluğu’nda Yeniçeri Ocağı gibi profesyonel askeri kurumların ortaya çıkmasıyla birlikte tımar sistemi etkisini kaybetti.
