Doymuş yağlar, sağlık açısından bazı riskler taşımaktadır. MedlinePlus’a göre, doymuş yağlar genellikle oda sıcaklığında katı olan ve tereyağı, palm ve hindistancevizi yağları, peynir ve kırmızı et gibi yiyeceklerde yüksek miktarda bulunan bir diyet yağı türüdür. Fazla miktarda doymuş yağ tüketimi kalp hastalıkları ve diğer sağlık sorunlarına yol açabilir. PubMed’de yayınlanan bir çalışmaya göre, doymuş yağ asitleri (SFA) yüksek bir diyetin aterosklerotik kardiyovasküler hastalık (ASCVD) riskine katkıda bulunduğu düşünülmekte, bunun büyük bir nedeni olarak da düşük yoğunluklu lipoprotein kolesterolü (LDL-C) seviyelerini yükseltmesi gösterilmektedir. Bu sebeple, çoğu sağlık otoritesi doymuş yağ tüketimini sınırlamayı önermektedir. WebMD’ye göre, her ne kadar herkes doymuş yağların zararsız olduğu konusunda hemfikir olmasa da, Amerikan Kalp Derneği gibi büyük sağlık grupları, çok miktarda doymuş yağ tüketmenin kalp hastalığı riskinizi artırabileceğini belirtmektedir.
Cleveland Clinic tarafından sağlanan bilgilere göre doymuş yağ, karbon atomları arasında tekli bağlar bulunan hidrojen ile doyurulmuş bir diyet yağıdır ve bu nedenle oda sıcaklığında katı bir yağdır. Yüksek miktarda doymuş yağ içeren yiyecekler tipik olarak tereyağı, donyağı, peynir, tam yağlı sütteki yağ, yağlı et kesimleri ve etin derisidir. Bu bilgiler ışığında, doymuş yağların dengeli ve ölçülü tüketilmesi, sağlık risklerini azaltmaya yardımcı olabilir.
Trans yağ nedir?
Trans yağ, doymamış bir yağ türüdür. Trans yağlar, bazı hayvansal gıdalarda doğal olarak bulunur, ancak diyet için esansiyel değildir. Kısmen hidrojenize edilmiş yağlar, yapay trans yağları içerir ve gıdalarda trans yağların ana kaynağıydı. Trans yağın zararlı sağlık etkileri vardır ve kısmen hidrojenize yağlar artık gıdalara eklenmemektedir. Amerikan Kalp Derneği’ne göre, trans yağlar kullanımı kolay, üretimi ucuzdur ve uzun süre dayanır. Trans yağlar, gıdalara arzu edilen bir tat ve doku verir. Birçok restoran ve fast-food çıkışı, ticari kızartmalarda birkaç kez kullanılabilen yağlar nedeniyle trans yağları kullanır. MedlinePlus’a göre, trans yağ, diğer tüm yağlardan daha sağlıksız olan bir diyet yağıdır. Diyetinizde çok fazla trans yağ, kalp hastalığı ve diğer sağlık sorunları için riskinizi artırır. Trans yağlar, sıvı yağların kısalma veya margarin gibi katı yağlara dönüştürüldüğü bir süreç olan hidrojenleme ile yapılır. Harvard T.H. Chan Halk Sağlığı Okulu’na göre, trans yağ asitleri, daha yaygın olarak trans yağlar olarak adlandırılır ve hidrojen gazı ve bir katalizörün varlığında sıvı bitkisel yağları ısıtarak yapılan bir süreç olan hidrojenleme yoluyla yapılır. Bitkisel yağların kısmen hidrojenize edilmesi, onları daha kararlı hale getirir ve bozulmaya karşı daha az hassas olmalarını sağlar. Bu süreç ayrıca yağı katı bir hale getirir.
Bu bilgiler ışığında, trans yağların sağlık üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle tüketiminin sınırlandırılması veya kaçınılması önerilmektedir.
Trans yağ nedir ve neden zararlıdır?
Trans yağ, hidrojenleme adı verilen bir işlemle sıvı bitkisel yağların hidrojen gazı ve bir katalizör yardımıyla katı yağlara dönüştürülmesiyle üretilen doymamış bir yağdır. Bu işlem, yağların daha kararlı ve bozulmaya karşı daha dirençli olmasını sağlar, ancak aynı zamanda sağlık için bazı riskler taşır.
Trans yağların sağlığa zararlı olmasının başlıca nedenleri şunlardır:
- Kalp Hastalıkları Riski: Trans yağlar diyetinizde fazla miktarda bulunduğunda, kalp hastalığı riskini artırabilirler çünkü kötü kolesterol olarak bilinen düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) seviyelerini yükseltir ve iyi kolesterol olarak bilinen yüksek yoğunluklu lipoprotein (HDL) seviyelerini düşürebilirler.
- Ateroskleroz: LDL seviyelerinin yükselmesi, arter duvarlarında plak oluşumunu teşvik edebilir, bu da ateroskleroz adı verilen bir duruma ve dolayısıyla damar sertliğine ve daralmasına yol açabilir.
- Enflamasyon ve İnsülin Direnci: Trans yağların enflamasyonu artırabileceği ve insülin direncini kötüleştirebileceği de araştırmalarla gösterilmiştir, bu da tip 2 diyabet ve diğer metabolik sorunlara yol açabilir.
Trans yağların bu olumsuz sağlık etkileri nedeniyle, kısmen hidrojenize yağlar artık gıdalara eklenmemekte ve birçok sağlık otoritesi, trans yağ tüketiminin sınırlandırılması veya kaçınılmasını önermektedir. Birçok ülkede gıda üreticileri, trans yağ içeriğini azaltmak veya kaldırmak için düzenlemelere tabidir.