Evet, Türkçe’de “mek” veya “mak” fiil mastarına “-yor”, “-yorlar”, “-dı”, “-dılar”, “-acak”, “-acaklar” gibi çeşitli zaman ve çekim ekleri eklenebilir. Ancak, “mek” veya “mak” eki genellikle fiil köküne eklenir, çoğunlukla da “-iyor” ekine sahip olan şu anki zamanın belirli hallerini oluşturur. Örneğin:
- Oku-mak (şu anki zaman): Oku-yor-um, Oku-yor-sun, Oku-yor, Oku-yor-uz, Oku-yor-sunuz, Oku-yor-lar.
- Yaz-mak (geçmiş zaman): Yaz-dı-m, Yaz-dı-n, Yaz-dı, Yaz-dı-k, Yaz-dı-nız, Yaz-dı-lar.
- Bekle-mek (gelecek zaman): Bekle-yeceğim, Bekle-yeceksin, Bekle-yecek, Bekle-yeceğiz, Bekle-yeceksiniz, Bekle-yecekler.
Ancak, “çokluk eki” olarak adlandırılan bir eki fiillere eklemek doğru değildir. “Çokluk eki” daha çok isimlere eklenir ve isimleri çoğul yapar. Örneğin:
- Kitap (tekil): Kitap-lar (çoğul).
- Araba (tekil): Araba-lar (çoğul).
Fiillerle ilgili olarak, onlar zaten kişi, zaman, ve çekim özelliklerini içerdiğinden genellikle çoğul eklere ihtiyaç duymazlar.
Çoğul eki Nedir?
“Çoğul eki,” Türkçe’de bir ismin veya zamirin çoğul halini oluşturan bir ek veya ek grubudur. Türkçe’de çoğul eki, ismin sonuna eklenerek kullanılır. Çoğul eki alabilen kelimeler, genellikle nesne ve canlılar gibi çoğul durumda bulunan varlıkları ifade eder.
Çoğul eki “-lar” veya “-ler” olarak iki farklı şekilde gelir. Hangi çoğul ekinin kullanılacağı, kelimenin son ünlüsüne göre belirlenir:
- Son ünlüsü düz bir ünlü (a, e, ı, i, o, u, ü) olan kelimelere “-lar” ekini ekleriz.
- Örnek: ev – evler, kitap – kitaplar, masa – masalar
- Son ünlüsü yuvarlak bir ünlü (o, ö, u, ü) olan kelimelere “-ler” ekini ekleriz.
- Örnek: otobüs – otobüsler, gözlük – gözlükler, karpuz – karpuzlar
Örnek:
- Araba (tekil): Araba-lar (çoğul)
- Kitap (tekil): Kitap-lar (çoğul)
- Çocuk (tekil): Çocuk-lar (çoğul)
Bu şekilde, çoğul eki kullanılarak bir kelimenin veya zamirin çoğul halini oluşturabiliriz.
Soru eki nedir?
“Soru eki,” bir kelimenin soru cümlelerinde kullanıldığında o kelimenin bir soru ifadesini belirtmek için eklenen bir ek veya ek grubunu ifade eder. Türkçe’de, soru ekleri genellikle “-mı”, “-mi”, “-mu”, “-mü” şeklinde gelir. Bu ekler, bir kelimenin sonuna eklenerek cümlenin soru olduğunu belirtir.
Örnekler:
- Gitmek (Gitmek’ten soru yapma): Git-mek mi? (Gidiyor musun?)
- Okul (Okul’dan soru yapma): Okul mu? (Okula gidiyor musun?)
- Yemek (Yemek’ten soru yapma): Ye-mek mi? (Yiyor musun?)
- Gel (Gel’den soru yapma): Gel mi? (Geliyor musun?)
Bu örneklerde görüldüğü gibi, kelimenin sonuna soru eki eklenerek o kelimenin bir soru ifadesini oluşturabiliriz. Soru eki, cümledeki ifadeyi bir soru haline getirmek için kullanılır.
