Arsa payı, bir gayrimenkul projesinde (örneğin bir apartman veya site inşaatında) her bir bağımsız bölümün (daire, ofis, dükkan vb.) arsa üzerindeki payını ifade eder. Arsa payının doğru hesaplanması, mülk sahipleri arasındaki hakkaniyetin sağlanması açısından önemlidir. Arsa payı genellikle tapu kayıtlarına işlenir ve şu şekilde hesaplanır:
1. Proje Alanının Toplam Arsa Payısının Belirlenmesi
Öncelikle, proje alanındaki toplam arsa payı belirlenir. Bu genellikle 1000 birim olarak kabul edilir.
2. Her Bağımsız Bölümün Kat Alanının Belirlenmesi
Her bağımsız bölümün brüt alanı hesaplanır. Brüt alan, bağımsız bölümün duvarları, balkonları ve ortak kullanım alanlarındaki paylarını içerir.
3. Her Bağımsız Bölümün İnşaat Alanı Üzerinden Katkı Oranının Hesaplanması
Her bağımsız bölümün toplam inşaat alanına katkı oranı belirlenir. Bu, bağımsız bölümün brüt alanının toplam brüt alana oranıdır.
Katkı Oranı=Bag˘ımsız Bo¨lu¨mu¨n Bru¨t AlanıToplam Bru¨t Alan
4. Her Bağımsız Bölümün Arsa Payısının Hesaplanması
Katkı oranı ile toplam arsa payı çarpılarak her bağımsız bölümün arsa payısı hesaplanır.
Arsa Payısı=Katkı Oranı×Toplam Arsa Payısı
Örnek Hesaplama
Diyelim ki bir projede toplam 10 daire var ve toplam inşaat alanı 1000 metrekare. Bu durumda her bir dairenin brüt alanını ve katkı oranını belirleyelim:
- Daire 1: 100 m²
- Daire 2: 120 m²
- Daire 3: 90 m²
- …
Her dairenin katkı oranı şu şekilde hesaplanır:
Daire 1 Katkı Oranı=1001000=0.10 Daire 2 Katkı Oranı=1201000=0.12 Daire 3 Katkı Oranı=901000=0.09
Toplam arsa payısı 1000 birim olarak kabul edilirse, her dairenin arsa payısı şu şekilde olur:
Daire 1 Arsa Payısı=0.10×1000=100 Daire 2 Arsa Payısı=0.12×1000=120 Daire 3 Arsa Payısı=0.09×1000=90
Bu hesaplama, tüm bağımsız bölümler için yapılır ve sonuçlar tapuya işlenir. Arsa payı belirlenirken dikkate alınması gereken diğer faktörler de olabilir (örneğin, dairenin konumu, manzarası, kat yüksekliği gibi). Ancak temel prensip bu şekilde çalışır.