Gaz, maddenin bir fiziksel hâlidir. Maddenin üç temel hali vardır: katı, sıvı ve gaz. Gaz, madde taneciklerinin çok serbestçe hareket ettiği bir haldedir. Gaz halindeki bir madde, tanecikleri arasında çok büyük mesafeler olduğu için belirli bir şekli veya hacmi yoktur. Gazlar genellikle yüksek sıcaklıklarda ve düşük basınçlarda bulunurlar.
Moleküler düzeyde, gaz tanecikleri genellikle birbirinden oldukça uzaktadır ve bu nedenle gazlar genellikle düşük yoğunluğa sahiptir. Gazlar, basınç ve sıcaklık gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak hacimlerini değiştirebilirler. Örnek olarak, oksijen, azot ve hidrojen gibi birçok gaz, günlük hayatta karşılaştığımız maddeler arasındadır.
Gaz olan maddeler nedir?
Gaz olan maddeler, belirli koşullar altında gaz fazında bulunan maddelerdir. Birçok madde farklı sıcaklık ve basınç koşullarında katı, sıvı veya gaz hallerinde olabilir. Ancak, genellikle oda sıcaklığı ve atmosfer basıncı altında gaz halinde bulunan yaygın maddeler şunlardır:
- Oksijen (O2): Normal şartlarda (0 °C ve 1 atmosfer basınç) gaz hâlinde bulunan renksiz ve kokusuz bir gazdır. Atmosferin yaklaşık %21’ini oluşturur.
- Azot (N2): Normal şartlarda gaz hâlinde olan renksiz ve kokusuz bir gazdır. Atmosferin büyük bir kısmını (%78) oluşturur.
- Hidrojen (H2): Normal şartlarda gaz hâlinde olan, renksiz, kokusuz ve yanıcı bir gazdır.
- Helyum (He): Normal şartlarda renksiz, kokusuz ve tatsız bir gazdır. Genellikle hafifliği nedeniyle balonlarda kullanılır.
- Metan (CH4): Renksiz ve kokusuz bir gazdır. Doğal gazın ana bileşenidir.
- Klor (Cl2): Normal şartlarda gaz hâlinde bulunan sarı-yeşil renkte bir elementtir. Kokusu keskindir.
- Karbondioksit (CO2): Normal şartlarda gaz hâlinde olan ve renksiz bir gaz olan karbondioksit, atmosferdeki sera gazlarından biridir.
Bu sadece birkaç örnektir ve birçok diğer madde de belirli sıcaklık ve basınç koşullarında gaz hâlinde bulunabilir. Madde, sıcaklık ve basınca bağlı olarak farklı hallerde bulunabilir, bu nedenle bir maddeyi gaz hâlinde görmek için spesifik koşullara ihtiyaç duyabilirsiniz.
Katı madde nedir?
Katı madde, moleküler düzeyde düzenli bir yapıya sahip olan ve belirli bir şekli ve hacmi olan bir maddedir. Katılar, taneciklerin sıkıca düzenlendiği bir kristal yapıya sahiptir ve bu nedenle belirli bir şekle sahiptirler. Tanecikler genellikle düzenli bir şekilde sıralanmış ve birbirine yakın olarak bulunur.
Katı maddelerin belirli bir şekli ve hacmi vardır çünkü tanecikler genellikle sabit bir konumda bulunur ve birbirlerine çok yakındır. Katıların tanecikleri genellikle düzenli bir kristal yapısına sahip olduğu için belirli bir sıcaklık ve basınç altında belirli bir şekilde düzenlenirler.
Örnek olarak, taş, demir, buz ve ahşap gibi maddeler katı hallerde bulunabilir. Katılar genellikle sıcaklık arttıkça sıvı hale geçer veya sıvılardan soğuyarak katı hale geçebilirler.