“Yontma Taş Devri”, genellikle Paleolitik dönem olarak adlandırılan ve tarih öncesi dönemleri kapsayan bir terimdir. Paleolitik çağ, insanlık tarihinin en eski ve en uzun süren devresidir ve yaklaşık 2,6 milyon yıl önce başlayıp 10.000 yıl öncesine kadar devam etmiştir. Bu dönemde insanlar, taşları yontarak aletler yapmış ve avcı-toplayıcı bir yaşam sürdürmüşlerdir.

Ara Taş Çağı ya da Mezolitik dönem, Paleolitik (Eski Taş Çağı) ile Neolitik (Yeni Taş Çağı) arasında yer alan geçiş dönemidir. Mezolitik dönem, yaklaşık 10.000 ila 5.000 yıl önce, son Buzul Çağı’nın sona ermesinden Neolitik devrimin başlangıcına kadar geçen zamanı kapsar. Bu dönemde iklimin ısınmasıyla birlikte insan grupları, büyük av hayvanlarının azalması sonucu daha küçük hayvanları avlamaya ve balıkçılık gibi yeni besin kaynakları geliştirmeye başlamıştır. Ayrıca, bu dönemde yarı göçebe topluluklar yavaş yavaş yerleşik hayata geçiş yapmaya başlamış ve ilk kalıcı yerleşimler ortaya çıkmıştır. Mezolitik dönem, alet teknolojisindeki yeniliklerle de tanınır; insanlar, daha önceki dönemlerde kullanılan büyük el aletlerinin yerine daha küçük ve özelleşmiş taş aletler yapmışlardır.

Orta Taş Devri ya da Mezolitik Çağ, aşağıdaki özelliklerle karakterize edilir:

1. İklim Değişiklikleri: Mezolitik dönem, son Buzul Çağı’nın sona ermesiyle başlar. İklimin ısınması ve ortamın değişmesi insan yaşamını ve yerleşim biçimlerini etkiler.
2. Mikrolit Aletler: Bu dönemde, taş aletlerin boyutları küçülür ve mikrolit olarak adlandırılan daha küçük, daha ince işlenmiş aletler üretilir. Bu aletlerin yapımında daha fazla özen ve teknik bilgi gereklidir.
3. Göçebelikten Yerleşikliğe Geçiş: İnsanlar göçebe avcı-toplayıcı yaşam tarzından yavaşça yerleşik hayata geçmeye başlarlar. Daha kalıcı yerleşimler ve ilk köyler kurulur.
4. Çeşitlenen Beslenme: Büyük av hayvanlarının azalmasıyla insanlar beslenme biçimlerini çeşitlendirir, balıkçılık ve kabuklu deniz hayvanlarını toplama gibi yeni besin kaynaklarına yönelirler.
5. Sanat ve Dini Uygulamalar: Kaya sanatı gibi sanatsal ifadeler ve dini ritüeller bu dönemde gelişir. Mağara duvarlarına yapılan resimler ve oyuklar, toplumların dini ve sanatsal hayatlarına dair bilgiler sunar.
6. Toplumsal Yapı ve Sosyal Organizasyon: Topluluklar, doğal kaynakları daha etkili kullanabilmek adına daha organize hareket etmeye başlar. Bu, sosyal hiyerarşinin ve karmaşık toplumsal yapıların ilk belirtilerini ortaya koyar.
7. Teknolojik Yenilikler ve Uzmanlaşma: Alet yapımında ve malzeme kullanımında görülen yenilikler, belirli aletlerin ve tekniklerin gelişimine işaret eder. Uzmanlaşma, toplum içinde rol ve iş bölümünün başlangıcını gösterir.

Mezolitik dönem, insanlık tarihinde büyük değişikliklerin ve gelişmelerin yaşandığı bir geçiş dönemi olarak önemlidir ve Neolitik Devrim’e giden yolda önemli bir basamaktır. Bu devrimle birlikte tarımın başlaması ve tam yerleşik hayata geçiş, insanlık tarihinin seyrini değiştiren sonraki aşamalara zemin hazırlar.