Kimyasal madde İSG (İş Sağlığı ve Güvenliği) bağlamında, doğal halde bulunan veya üretilen, herhangi bir işlem sırasında kullanılan ya da atıklar dahil ortaya çıkan, piyasaya arz edilmiş ya da edilmemiş her türlü element, bileşik veya karışımları ifade eder​¹​. İşverenler, çalışanların kimyasal maddelere maruziyetini önlemek veya en aza indirmek ve tehlikelerden korunmalarını sağlamak için gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür. İş yerinde tehlikeli kimyasal madde bulunup bulunmadığını tespit etmek, sağlık ve güvenlik yönünden olumsuz etkilerini belirlemek için risk değerlendirmesi yapılması gereklidir. Risk değerlendirmesi, kimyasal maddenin tehlikeleri, maruziyetin türü ve süresi, kullanım şartları gibi hususları içermelidir​²​.

Kimyasal maddeler, farklı biçimlerde bulunabilir ve bunlar genellikle katı, toz, gaz ve sıvı olarak sınıflandırılır. Bu biçimler arasında:

• Katı Maddeler: Kimyasal maruziyet riskinin en düşük olduğu maddelerdir.
• Tozlar: Bu kategori altında organik tozlar, anorganik tozlar, fibrojenik tozlar (örneğin, asbest ve talk gibi) ve toksik tozlar bulunur.
• Gazlar: Atmosferik koşullar altında gaz formunda bulunan kimyasal maddelerdir.
• Sıvılar: Sıvı haldeki kimyasal maddeler, çeşitli endüstriyel ve evsel uygulamalarda kullanılır​.

Her bir kimyasal madde biçimi, maruziyet riskleri ve güvenlik önlemleri açısından farklılık gösterir. Bu nedenle İSG kapsamında, maruz kalınan maddeye göre uygun güvenlik prosedürlerinin ve koruyucu ekipmanın seçilmesi önem taşır.

İş yerlerinde tehlikeli kimyasal maddelerle çalışırken alınması gereken önlemler şunlardır:

1. İşyerinde uygun düzenleme ve iş organizasyonunun yapılması.
2. Tehlikeli kimyasal maddelerle çalışmaların en az sayıda çalışan ile yapılması.
3. Çalışanların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin en az düzeyde olması.
4. Kullanılması gereken kimyasal madde miktarının en az düzeyde tutulması.
5. İşyeri bina ve eklentilerinin düzenli ve temiz tutulması.
6. Çalışanların kişisel temizlikleri için uygun ve yeterli şartların sağlanması.
7. Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların işyerinde en uygun şekilde işlenmesi, kullanılması, taşınması ve depolanması için gerekli düzenlemelerin yapılması.
8. Tehlikeli kimyasal maddeler yerine daha az tehlikeli olanların kullanılması, mümkünse ikame yöntemi uygulanması.
9. Risk değerlendirmesi sonucuna göre uygun proses ve mühendislik kontrol sistemlerinin seçilmesi ve toplu koruma önlemlerinin uygulanması.
10. Alınan önlemlerin etkinliğinin ve sürekliliğinin sağlanması için yeterli kontrol, denetim ve gözetim.
11. Çalışanların sağlık riski oluşturabilecek kimyasal maddelerin düzenli ölçümünün ve analizinin yapılması ve mesleki maruziyet sınır değerlerinin aşıldığı durumlarda koruyucu ve önleyici tedbirlerin alınması​​.