Bitkilerde kambiyum, özellikle odunsu bitkilerde bulunan ve ikincil büyüme ile ilgili olan ince bir hücre tabakasıdır. Bu hücreler sürekli olarak bölünerek bitkinin kalınlığının artmasına yardımcı olur. Kambiyum, genellikle bir bitkinin gövdesinde veya dallarında, odun (ksilem) ve soymuk (floem) arasında yer alır.
Kambiyum hücreleri bölündüğünde, içe doğru olan hücreler ksileme, dışa doğru olan hücreler ise floeme dönüşür. Bu, ağaçların yıllık halkalarının oluşumuna neden olan süreçtir. İlkbahar ve yaz aylarında hızlı büyüme dönemlerinde kambiyum daha geniş hücreler üretirken, sonbahar ve kış aylarında daha dar hücreler üretir. Bu değişiklikler, ağacın kesiti üzerinde yıllık halkaların görülmesine neden olur.
Özetle, kambiyum, odunsu bitkilerin ikincil büyümesini sağlayan ve bitkinin kalınlığının artmasına neden olan hücre tabakasıdır.
Kambiyum hangi dokudan oluşur?
Kambiyum, bitkilerde meristem doku özelliklerini taşıyan bir hücre tabakasıdır. Meristem dokusu, sürekli olarak bölünebilen ve farklılaşabilen hücrelerden oluşan bir doku tipidir. Bu özellik, bitkilerin belirli bölgelerinde büyüme ve gelişmeye imkan tanır.
Kambiyum, özellikle odunsu bitkilerde, ksilem (odun) ve floem (soymuk) arasında yer alan bir lateral (yan) meristem türüdür. Kambiyumun aktif bölünmeleri sonucunda bir yandan yeni ksilem hücreleri, diğer yandan yeni floem hücreleri oluşturulur. Bu süreç, bitkinin kalınlığının (diameter) artmasına neden olan ikincil büyümeyi destekler.
Bu nedenle kambiyum, lateral meristem özelliklerini taşıyan bir doku olarak tanımlanabilir.
Bitkide kambiyum nerede bulunur?
Bitkide kambiyum, özellikle odunsu bitkilerde ve bazı otsu bitkilerde, gövde ve dalların ikincil büyümesinden sorumlu olan bir hücre tabakasıdır. Kambiyum, ksilem (odun) ve floem (soymuk) arasında ince bir hücre tabakası olarak yer alır.
Kambiyumun tam olarak yerini belirtmek gerekirse:
- Gövdede ve dallarda: Kambiyum, odunun dışında ve soymuğun içinde yer alır. Bu yapı, genellikle vasküler demetlerde bulunan bir halka şeklinde düzenlenmiştir ve bu halkaya “vasküler kambiyum” denir. Bu kambiyum, bitkinin kalınlığını arttırmak için yatay olarak bölünme yapar.
- Köklerde: Odunsu bitkilerin köklerinde de kambiyum bulunabilir. Burada da benzer şekilde ksilem ve floem arasında yer alır ve kökün ikincil büyümesine katkıda bulunur.
Kambiyum, bitkinin yaşam döngüsü boyunca aktif kalabilir, bu nedenle özellikle ağaçlarda yıllarca süren ikincil büyüme süreçlerini destekler. Bu süreç, ağaçların gövdelerinin ve dallarının kalınlaşmasına neden olur.