Hayır, sıfatlar Türkçede hal eki almazlar. Hal ekleri, isimleri ve zamirleri yön, durum ve bulunulan yer anlamlarına göre çeşitlendiren eklerdir. Türkçede altı tane hal eki bulunur:
- Yönelme hali: -e / -a (eve, okula, kitaba)
- Belirtme hali: (İsmin yalın hali)
- Bulunma hali: -de / -da (evde, okulda, kitapta)
- Ayrılma hali: -den / -dan (evden, okuldan, kitaptan)
- İlgililik hali: -in / -ın / -ün / -un (evin, okulun, kitabın)
- Vasıta hali: -le / -la (araba ile, kalemle)
Ancak, bu ekler sıfatlara gelmezler. Sıfatlar isimleri niteleyen, onların özelliklerini veya durumlarını belirten kelimelerdir. Eğer bir sıfatın sonuna bu tür bir ek geliyorsa, bu durumda o sıfatın isimleştiği (isim olarak kullanıldığı) bir durumu söz konusudur. Örneğin “güzel” bir sıfattır, ama “güzelle” şeklinde kullanıldığında “güzel” isimleşmiş olur ve “güzelle” şeklinde vasıta halini almış olur.
Sıfat tamlaması hal eki alır mı?
Evet, sıfat tamlaması hal eki alabilir. Ancak bu ek, tamlanan yani nitelediği isme gelir, tamlama yapan sıfata değil.
Sıfat tamlaması, bir sıfatın bir ismi nitelemesiyle oluşur. Örneğin “kırmızı elma” ifadesinde “kırmızı” sıfatı “elma” ismini niteler. Bu bir sıfat tamlamasıdır. Eğer “elma” ismine bir hal eki getirirsek, bu sıfat tamlaması da o hal ekiyle birlikte kullanılabilir.
Örnekler:
- kırmızı elma (Belirtme hali)
- kırmızı elmaya (Yönelme hali)
- kırmızı elmada (Bulunma hali)
- kırmızı elmadan (Ayrılma hali)
Bu örneklerde görüldüğü gibi, sıfat tamlamasının tamlananı olan “elma” hal eki alırken, tamlama yapan sıfat “kırmızı” herhangi bir ek almaz.
Sıfatlar iyelik eki alır mı?
Türkçede sıfatlar doğrudan iyelik eki almazlar. İyelik ekleri genellikle isimlere ve zamirlere gelir. Ancak, bazı durumlarda bir sıfat, kullanıldığı bağlama göre isimleşebilir ve bu durumda iyelik eki alabilir. Ancak bu, sıfatın artık bir isim olarak kullanıldığı anlamına gelir.
Örneğin:
- “büyük” bir sıfattır. “Büyük ev” ifadesinde “büyük” sıfat olarak kullanılır ve iyelik eki alamaz.
- Ancak “Benim büyüğüm” ifadesinde “büyük” kelimesi isimleşmiş ve “en büyük olan” anlamında kullanılmıştır. Bu durumda “büyük” kelimesi “üm” iyelik eki almıştır.
Bu tür kullanımlar, dilin esnek yapısı sayesinde bazen mümkün olsa da temel kural olarak sıfatların iyelik eki almadığını belirtmek gerekir. Bu tür durumlar, sıfatın isimleştiği özel durumlardır.