Plütonik kayaçlar, yerkabuğunun derinliklerinde, milyonlarca yıl boyunca yavaşça soğuyan ve kristalleşen magmanın oluşturduğu kayaçlardır. Bu kayaçlar, yeryüzüne çıkma şansı bulamadan derin yeraltında soğur ve kristalleşirler. Plütonik kayaçlar, ayrıca “batholit” olarak da adlandırılabilirler. Bu tür kayaçlar, genellikle büyük boyutlu ve geniş alanlara yayılan kaya kütlesine sahiptirler.

Plütonik kayaçların bazı örnekleri şunlardır:

1. Granit: Granit, belki de en ünlü plütonik kayaçlardan biridir. Genellikle pembe, gri veya siyah renklere sahip olabilir ve feldspat, kuvars ve mika minerallerini içerir. Granit, yapı malzemesi olarak sıkça kullanılır.
2. Diorit: Diorit, granit gibi feldspat ve kuvars içeren bir plütonik kayaçtır, ancak mika yerine amfibol mineralleri içerir. Genellikle koyu renklidir.
3. Gabro: Gabro, daha fazla demir ve magnezyum içerdiği için siyah veya koyu yeşil renkli olabilir. Bu kayaç, volkanik kardeşi bazalt ile benzer kimyasal bileşime sahiptir.
4. Peridotit: Peridotit, daha fazla magnezyum ve demir içeren ultramafik bir plütonik kayaçtır. Genellikle yeşilimsi bir renge sahiptir ve düşük sıcaklıklarda kristalleşir.

Plütonik kayaçlar, yüzeyde erozyon ve diğer doğal süreçlerle daha sonra açığa çıkarlar ve yeryüzünde gözlemlenebilirler. Bu kayaçlar, jeolojik çalışmalar ve yapı malzemeleri üretimi gibi birçok alanda önemli bir rol oynarlar.

Püskürük kayaçlar (volkanik kayaçlar), yerkabuğunun yüzeyine yakın bölgelerde veya deniz tabanlarında volkanik patlamalar veya lav akışları sonucunda oluşan kayaçlardır. Bu kayaçlar, magmanın yüzeye çıkıp orada soğuyarak katılaşmasıyla meydana gelirler. Püskürük kayaçlar, yer yüzeyinde daha yaygın olarak bulunurlar ve farklı tiplerde olabilirler. İşte bazı püskürük kayaçların örnekleri:

1. Bazalt: Bazalt, en yaygın volkanik kayaçlardan biridir. Genellikle koyu gri veya siyah renkte olur ve ince taneli bir yapıya sahiptir. Bazalt, lav akışları ve volkanik plato oluşumları için yaygın bir bileşenidir.
2. Andezit: Andezit, gri, kahverengi veya yeşilimsi renkte olabilen bir volkanik kayaçtır. Orta derecede zenginleştirilmiş silika içeriğine sahiptir ve bazalt ile granit arasında bir bileşime sahiptir.
3. Riolit: Riolit, granit benzeri bir bileşime sahiptir ve krem, pembe, kahverengi veya gri gibi açık renklere sahip olabilir. Yüksek silika içeriğine sahiptir ve genellikle volkanik patlamalarda ve lav domları oluşumunda görülür.
4. Andezit: Andezit, genellikle koyu gri veya siyah renkte olan, orta derecede zenginleştirilmiş silika içeriğine sahip bir volkanik kayaçtır. Andezit lavlarının viskozitesi yüksektir ve patlamalara neden olabilir.
5. Volkanik Tüf: Volkanik tüf, volkanik patlamalar sırasında lavın çevresindeki kül, cüruf ve volkanik kayaç parçalarının birleşmesiyle oluşan çeşitli renklerde poröz bir kayaçtır.

Bu püskürük kayaçlar, volkanizmanın etkilerini gösteren jeolojik özelliklerin oluşturulmasına ve ayrıca madencilik, inşaat, jeotermal enerji üretimi ve turizm gibi alanlarda önemli rol oynarlar.

Plütonik kayaçlar, yerkabuğunun daha derin bölgelerinde, yaklaşık olarak 5 ila 30 kilometre derinliklerde, yavaşça soğuyan ve katılaşan magmanın sonucu olarak oluşan kayaçlardır. Bu kayaçlar, yer yüzeyinin altında, yani yüzeyden daha derinde kristalleşirler. “Plütonik” terimi, Roma mitolojisinde yeraltı tanrısı Pluto’dan gelir ve bu tür kayaçların yerin derinliklerinde oluşmasına atıfta bulunur.

Plütonik kayaçlar, yavaş soğuma nedeniyle büyük kristaller oluşturma eğilimindedirler ve bu nedenle genellikle büyük mineral kristalleri içerirler. Bu kayaçlar, yüzeyde erozyon ve diğer doğal süreçlerle daha sonra açığa çıkarlar. Örnekler arasında granit, diorit ve gabro gibi kayaçlar bulunur. Plütonik kayaçlar, yapı malzemeleri, anıt taşları ve dekoratif taşlar gibi birçok uygulama için önemlidir.