Yapım ekleri ve çekim ekleri, dilbilgisi kurallarına göre kelime köklerine eklenen eklerdir, ancak farklı amaçlara hizmet ederler:

1. Yapım Eki: Kelimenin anlamını veya yeni bir kelimeyi türetmek için kullanılır. Örneğin, “ev” kelimesine “-ci” eki eklenerek “evci” kelimesi türetilir, ve bu kelimenin anlamı “evde çalışan kişi” olarak değişir. Yapım ekleri, yeni kelimeler oluşturmak veya kelimenin anlamını değiştirmek için kullanılır.
2. Çekim Eki: Kelimenin cümlenin yapısına uygun bir şekilde kullanılmasına yardımcı olur. Türkçe’de, fiillerin çekim ekleri, kişi, zaman, kip vb. özelliklerini belirtir. İsimlerde ise çoğul, iyelik, belirtili-belirtisizlik gibi özellikleri ifade edebilir. Örneğin, “kitap” kelimesine “-lar” eki eklenerek “kitaplar” kelimesi oluşturulur ve bu kelimenin anlamı “birden fazla kitap” olarak değişir. Çekim ekleri, kelimenin cümlenin yapısına uygun hale getirilmesini sağlar.

Özetle, yapım ekleri kelimenin anlamını değiştirir veya yeni kelimeler oluştururken, çekim ekleri kelimenin cümlenin yapısına uygun şekilde kullanılmasını sağlar. İhtiyaca bağlı olarak, kelimenin anlamını veya kullanımını değiştirmek için yapım ekleri veya cümle içindeki işlevini düzenlemek için çekim ekleri kullanılır.

Türkçe’de çekim ekleri, isimler, fiiller ve sıfatlar gibi kelime türlerinin çeşitli özelliklerini belirten eklerdir. İşte bazı temel çekim ekleri:

1. İsmin Hâlleri:
   • “-ın, -in, -ün, -ün” (İyelik Hali)
   • “-e, -a” (Yönelme Hali)
   • “-de, -da” (Bulunma Hali)
   • “-den, -dan” (Ayrılma Hali)
   • “-le, -la” (Vasıta Hali)
   • “-te, -ta” (Zaman Hali)
   • “-le, -la” (Eşlik Hali)
2. Sıfatın Hâlleri:
   • İsmin hâllerine benzer şekilde sıfatlar da çekim ekleri alır. Örneğin, “büyük” sıfatı iyelik hâlinde “büyükün”, yönelme hâlinde “büyüğe” gibi.
3. Fiil Çekim Ekleri:
   • Fiiller, çeşitli eklerle çekimlenirler. Bu ekler, fiilin zaman, kişi, kip vb. özelliklerini belirtir. Örneğin, “gelir” fiili “geliyor” (şimdiki zaman), “geldi” (geçmiş zaman), “gelirken” (zamanda geriye doğru), “gelecek” (gelecek zaman) gibi çekim ekleri ile kullanılabilir.
4. Zamirler:
   • Türkçe’de zamirler de çekim ekleri alabilir. Örneğin, “ben” zamiri çeşitli çekim ekleri ile kullanılabilir: “benim”, “bende”, “benden” gibi.

Bu çekim ekleri, Türkçe’de kelimenin cümle içindeki işlevini belirlemek ve kelimenin özelliklerini vurgulamak için kullanılır. İsimler, fiiller, sıfatlar ve zamirler çekim ekleriyle farklı durumlarda kullanılarak cümlenin yapısı ve anlamı değiştirilebilir.

Türkçe’de yapım ekleri ve çekim ekleri farklı amaçlara hizmet ederler ve ayırt etmek için bazı temel kuralları takip edebilirsiniz. İşte yapım ekleri ve çekim eklerini ayırt etmek için bazı ipuçları:

Yapım Eki:

1. Anlam Değişikliği: Yapım ekleri, kelimenin anlamını değiştirir veya yeni bir kelime türetmek için kullanılır. Örneğin, “ev” kelimesine “-ci” eki eklenerek “evci” kelimesi türetilir, ve bu kelimenin anlamı “evde çalışan kişi” olarak değişir.
2. Bağımsız Kelime Oluşturma: Yapım ekleri, genellikle bağımsız bir kelime oluştururlar. Yeni kelimenin kök kelime ile ilişkisi, eklenen yapım ekinin anlamıyla doğrudan ilgilidir.
3. Genellikle Kök Kelimenin Sonuna Eklenirler: Yapım ekleri, kök kelimenin sonuna eklenir. Örneğin, “kitap” kelimesine “-çı” eki eklenerek “kitapçı” kelimesi oluşur.

Çekim Eki:

1. Cümle İçindeki İşlev Değişikliği: Çekim ekleri, kelimenin cümle içindeki işlevini veya belirli özelliklerini belirlemek için kullanılır. İsimlerde, zamirlerde, fiillerde ve sıfatlarda çekim ekleri bulunabilir.
2. Bağımsız Kelime Oluşturmazlar: Çekim ekleri, genellikle kelimenin cümle içindeki rolünü değiştirirler, ancak yeni bağımsız bir kelime oluşturmazlar. Örneğin, “ev” kelimesine çekim ekleri eklenerek “evde” (bulunma hali), “evimde” (iyelik hali) gibi farklı kullanımlar elde edilir.
3. Kelimenin Sonuna, Ortasına veya Başına Eklenebilirler: Çekim ekleri, kelimenin sonuna, ortasına veya başına eklenebilirler, ve kelimenin özelliklerini veya cümle içindeki rolünü belirlerler.

Yukarıdaki ipuçları, yapım ekleri ve çekim ekleri arasındaki farkı anlamak için yardımcı olabilir. Pratikte, Türkçe dilbilgisini daha iyi anlamak ve hangi ekin ne amaçla kullanıldığını belirlemek için daha fazla örnek ve deneyim gerekebilir.