Azerbaycan Karabağ meselesi, Azerbaycan Cumhuriyeti ile Ermenistan arasındaki, başta Karabağ bölgesi olmak üzere, topraklar üzerindeki egemenlik tartışmalarına dayanan bir sorundur. Bu mesele, uzun yıllar süren etnik, siyasi ve askeri gerilimlere yol açmış ve bu bölgeyi çevreleyen devletler arasındaki ilişkilerde önemli bir rol oynamıştır.

Karabağ, coğrafi olarak Azerbaycan’ın batısında yer alan, ancak Ermeni nüfusunun yoğun olduğu bir bölgedir. Sovyetler Birliği’nin çöküşünden önce, Karabağ, Azerbaycan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’ne bağlıydı. Ancak Ermenistan, Sovyetler Birliği’nin çöküşü sonrasında, Karabağ’ı kendi toprakları olarak ilan etti. Azerbaycan, bu durumu kabul etmeyerek Karabağ’ın Azerbaycan’ın ayrılmaz bir parçası olduğunu savundu.

1991-1994 yıllarında, Azerbaycan ile Ermenistan arasında, Karabağ üzerindeki kontrol ve egemenlik için geniş çaplı bir savaş yaşandı. Bu savaş, Ermenistan’ın Karabağ’ı işgal etmesiyle sonuçlandı ve bölgedeki Ermeni nüfusunun yönetiminde olan, “Dağlık Karabağ Cumhuriyeti” adı verilen bir yönetim kuruldu. Ancak bu durum, uluslararası arenada Azerbaycan’ın egemenlik haklarını ihlal olarak kabul edildi.

2000’li yıllar boyunca çeşitli ateşkes anlaşmalarına rağmen, Karabağ sorunu çözümsüz kaldı. 2020 yılında, Azerbaycan ve Ermenistan arasında yeniden bir çatışma patlak verdi. Bu savaş, Azerbaycan’ın Karabağ’da birçok toprak kazancı elde etmesiyle sona erdi ve Rusya’nın arabuluculuğunda bir ateşkes anlaşması imzalandı. Ancak, bölgedeki tam çözüm ve barış süreci hâlâ devam etmektedir.

Karabağ meselesi, Azerbaycan ve Ermenistan arasında ulusal, etnik ve dini farklılıkların yanı sıra, bölgesel güç dengelerini de etkileyen bir sorundur. Bu nedenle, çözümü karmaşık ve çok yönlüdür.