Türkiye’de başkanlık sistemi, 2017 yılında yapılan referandumla kabul edilen ve 2018 yılında yürürlüğe giren bir hükümet sistemidir. Bu sistemin temel özellikleri şunlardır:
- Yürütme Yetkisi: Başkanlık sisteminde yürütme yetkisi, doğrudan halk tarafından seçilen bir başkana aittir. Başkan, hem devletin hem de hükümetin başıdır.
- Yasama ve Yürütme Ayrılığı: Yasama ve yürütme organları arasında belirgin bir ayrım vardır. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) yasama yetkisine sahipken, başkan yürütme yetkisini kullanır.
- Başkanın Yetkileri: Başkan, hükümeti oluşturma, atama ve görevden alma yetkilerine sahiptir. Ayrıca, yasaları onaylama, veto etme ve OHAL ilan etme gibi yetkileri de bulunur.
- Seçim Süreci: Başkan ve milletvekilleri, aynı gün yapılan seçimlerle belirlenir. Başkan, halk tarafından dört yıllık bir süre için seçilir ve bir kez daha seçilme hakkına sahiptir.
- Hükümetin Oluşumu: Başbakanlık makamı kaldırılmıştır; bunun yerine başkan, bakanları doğrudan atar. Bu durum, hükümetin daha hızlı ve etkin bir şekilde çalışmasını hedefler.
- Denetim Mekanizmaları: TBMM, başkanı denetleme yetkisine sahiptir; ancak bu denetim, önceki sistemdeki kadar kapsamlı değildir. Anayasa değişiklikleriyle birlikte bazı denetim mekanizmaları zayıflamıştır.
Bu sistemin savunucuları, yürütme yetkisinin merkezileşmesinin karar alma süreçlerini hızlandıracağını ve siyasi istikrarı artıracağını savunurken, eleştirmenler ise güçler ayrılığının zayıfladığını ve demokratik denetim mekanizmalarının etkisizleştiğini belirtmektedir.