Edebiyatta “ölçü,” bir şiirin ya da edebi bir eserin ritim, ahenk ve düzenini belirleyen bir kavramdır. Özellikle şiir dilinde, dizedeki hece sayısının düzeni ve seslerin uyumu ölçüyü oluşturur. Ölçü, geleneksel Türk şiirinde önemli bir yer tutar ve çeşitli türlerde farklı ölçü sistemleri kullanılabilir.
Türk edebiyatında yaygın olarak kullanılan bazı ölçüler şunlardır:
- Hece Ölçüsü: Dizedeki hece sayısına dayanan bir ölçüdür. Genellikle 7, 8, 11 heceli dizeler tercih edilir.
- Arap ve Fars Şiirlerinde Kullanılan Aruz Ölçüsü: Dizedeki uzun ve kısa hecelerin düzenine dayanan bir ölçüdür. Aruz, belirli kalıplara (bahr) göre düzenlenir.
- Serbest Ölçü: Bu ölçü, şairin istediği biçimde dize oluşturmasına olanak tanır. Geleneksel ölçü kurallarına bağlı kalmadan yazılan şiirlerde kullanılır.
Ölçü, şiirin estetiğini, melodisini ve anlamını derinleştirir, okura bir ritim hissi verir.