Sakarya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı’nın önemli dönüm noktalarından biridir ve 23 Ağustos – 13 Eylül 1921 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Bu savaşın sebepleri ve sonuçları şu şekilde özetlenebilir:
Sebepleri:
- Yunanistan’ın Anadolu’da İlerleme İsteği: Yunanistan, Batı Anadolu’da daha fazla toprak elde etmek amacıyla Ankara’ya doğru ilerlemek istemiştir. İzmir’in işgalinin ardından Batı Anadolu’nun içlerine doğru genişleme hedefleri, Sakarya Nehri civarında durdurulmak istenmiştir.
- Ankara’nın Ele Geçirilmesi Hedefi: Yunan ordusu, TBMM’nin merkezi olan Ankara’yı ele geçirerek Türk direnişini sona erdirmeyi ve İstanbul’daki işgalci güçlerin desteğini almayı planlamıştır.
- Türk Direnişini Kırma Amacı: Yunan kuvvetleri, Türk ordusunu Sakarya Nehri’nin doğusuna iterek ve yenerek Türk ulusal direnişini kırmayı hedeflemiştir.
- İtilaf Devletleri’nin Baskısı: İtilaf Devletleri, Yunanistan’ı destekleyerek Türklerin direnme gücünü kırmak istemiştir. Özellikle Sevr Antlaşması’nın uygulanabilir hale getirilmesi için Yunanistan’ın başarılı olması gerektiğine inanmışlardır.
Sonuçları:
- Türk Ordusunun Zaferi: Sakarya Meydan Muharebesi, Türk ordusunun zaferiyle sonuçlanmış ve Yunan kuvvetleri Sakarya Nehri’nin batısına çekilmek zorunda kalmıştır. Bu zafer, Türk milletinin moralini yükseltmiş ve direnişi güçlendirmiştir.
- Ankara’nın Güvenliği: Ankara’nın düşmesi tehlikesi ortadan kalkmış ve TBMM’nin varlığı pekiştirilmiştir.
- Fransa ile Ankara Antlaşması: Sakarya Zaferi sonrasında Fransa ile Ankara Antlaşması imzalanmıştır (20 Ekim 1921). Bu antlaşmayla Fransa, Güney Anadolu’daki işgaline son vermiş ve Türkiye’nin güney sınırları büyük ölçüde güvence altına alınmıştır.
- Kars Antlaşması: Sovyetler Birliği ile Kafkas Cumhuriyetleri arasında imzalanan Kars Antlaşması (13 Ekim 1921), doğu sınırlarının güvence altına alınmasını sağlamıştır.
- Mudanya Mütarekesi’ne Giden Yol: Sakarya Savaşı, Yunanistan’ın geri çekilmesine ve Kurtuluş Savaşı’nın Mudanya Mütarekesi ile sonlanmasına giden sürecin başlangıcı olmuştur.
- Mustafa Kemal’e “Gazi” Unvanı: TBMM, bu zaferin ardından Mustafa Kemal Atatürk’e “Gazi” unvanı ve mareşallik rütbesi vermiştir.
Sakarya Savaşı, Türk Kurtuluş Savaşı’nda kesin zaferin elde edilmesine giden yolda önemli bir adım olarak kabul edilir ve Türk bağımsızlık mücadelesinin en kritik anlarından biri olarak tarihe geçmiştir.